Sumaki Höyük Neolitik Dönem Mimarisi: Mimari Plan, Yapı Malzemeleri ve Yerleşim Stratejisindeki Farklılaşmayı Anlamak

Abstract

Yukarı Mezopotamya Neolitik Dönem yerleşimlerinde sürdürülen yeni kazı ve araştırmalar bugüne kadar bildiklerimizden farklı veriler sunmuştur. Bu veriler Neolitik Dönem'e ilişkin eksik bilgilerimizi tamamlamakla birlikte düşünülenden farklı bir tablo ortaya koymaktadır. Böylece, Yakındoğu tarihöncesi arkeolojisinde ve özellikle Yukarı Mezopotamya'da, uzun süre kabul gören mimari deneyimler, yerleşim stratejisi ve soyal yapı gibi kavramların yeniden sorgulanması gerekliliği açığa çıkmıştır. Bu makale, Yukarı Mezopotamya dağ-ova geçiş bölgesindeki Son-PPNB - İlk Çanak Çömlekli Neolitik bir yerleşim yeri olan Sumaki Höyük’ün mimarisi ve yerleşim düzenindeki farklılaşmanın nedenselliklerini ortaya koymaktır. Ayrıca, bu çalışma Sumaki Höyük özelinde Neolitik Dönem insanlarının bilinçli veya bilinçsiz olarak doğal ortamı nasıl kullandığını, fiziki ya da sosyal ortamı hangi oranda şekillendirdiğini de tartışmaktadır. Ancak çalışmanın asıl amacı, GÖ 9000-8100 yılları arasında Yukarı Mezopotamya kültürel devinim sürecine dair tartışmalara Sumaki Höyük Neolitik yerleşmesi ve mimari verileriyle katılmaktır.