Statystyczny obraz trudności prawa

Abstract

Nie jest tajemnicą niezrozumiałość prawa, lecz niewystarczająco zgłębiona pozostawała głębia tej niezrozumiałości. W dotychczasowych badaniach aspektami ilościowymi wspierano się pobieżnie albo bez wniknięcia w ich metodę. Praca ta ma na celu rozbudować instrumentarium analizy języka prawnego pod kątem zrozumiałości prawa i zademonstrować wyniki użycia tych narzędzi. Do badania wybrano kilkadziesiąt polskich ustaw, które w całości przetworzono i przeanalizowano przy użyciu aplikacji Jasnopis. Wyniki zostały następnie poddane weryfikacji i analizie osadzonej w kontekście badań językoznawczych i społecznych. Analizy: 1) potwierdzają głęboką niezrozumiałość języka prawnego niezależnie od używanego miernika; 2) kwantyfikują tę niezrozumiałość względem polszczyzny powszechnej dając obraz oddalenia języka prawnego od rzeczywistości; 3) wskazują na swoistość wewnętrzną języka prawnego objawiającą się zróżnicowaniem parametrów dotyczących zrozumiałości i morfologicznych w zależności od gałęzi prawa; 4) dostrzegają potencjał w badaniu języka prawnego wskaźnikami innymi niż powszechnie używane. Badania otwierają pole do szerszej niż dotąd dyskusji na temat jakości komunikacyjnej ustawodawstwa, a dzięki kontekstowi polszczyzny powszechnej pomagają zarysować istotne społecznie konsekwencje w postaci alienacji językowej odbiorców prawa.