Sosyal Medya Kullanım Motivasyonlarının Yalan Haber Paylaşımı Üzerindeki Etkileri: Konya’daki Üniversite Gençliği Araştırması

Abstract

Son on yılda sosyal medya, kullanım pratikliği, kolay erişim, hızlı yayılma ve düşük maliyeti nedeniyle haber paylaşımının ve haber elde etmenin giderek en popüler aracı haline gelmeye başlamıştır. Sosyal medya aynı zamanda yalan haberlerin, yayılmasını kolaylaştıran bir mecra konumundadır. Bu kapsamlı bilgi yayılımı, haber ekosisteminin yapısını bozduğu gibi, toplumu da olumsuz etkileyebilmektedir. Artık insanlar neyin yanlış neyin doğru olduğunu ayırt etmede zorluklar yaşayabilmektir. İşte üniversite öğrencilerinden seçilen 386 kişilik bir örneklem üzerinde yürütülen bu saha araştırmasında, sosyal medya kullanım motivasyonlarının yalan haber paylaşımı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırma sonucunda öncelikle katılımcıların ortalama üç saati sosyal medya karşısında geçirdikleri; fedakârlık, bilgi paylaşma, bilgi arama, sosyalleşme, eğlence ve zaman geçirme motivasyonları doğrultusunda bu araçlara yöneldikleri belirlenmiştir. Bilgi paylaşma, bilgi arama ve zaman geçirme motivasyonları, sosyal medyada haber paylaşımı üzerinde pozitif anlamlı etkiye sahip olurken; fedakârlık ve sosyalleşme motivasyonunun yalan haber paylaşımını negatif yönde etkilediği ortaya konulmuştur. Beklentilerin aksine, Eğlence motivasyonunun, yalan haber paylaşımı üzerinde anlamlı bir etkisi tespit edilememiştir.