Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Misbâhu'l-Envâr Adlı Eserde İlgi Hâli Eki

Eker, Ümit

doi:10.18301/rss.830

Cited by 2 publications

(2 citation statements)

References 0 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Çağatay Türkçesinde yükleme hâli eki /+nI/'nın ilgi hâli eki işleviyle kullanımına sıklıkla rastlanmaktadır, ancak ilgi hâli eki /+nIĳ/'ın yükleme hâli işleviyle kullanılması çok rastlanan bir durum değildir. Son dönem Çağatay Türkçesi ile yazılmış Âsâru'l-İmâmiyye (Kelile ve Dimne Tercümesi) (Çimen, 2020) ve Misbahü'l-Envar (Eker, 2019) adlı eserlerde ilgi hâli eki yükleme hâli işleviyle kullanılmıştır. İslam Tarihi adlı metinde de hem yükleme hâli ekinin ilgi hâli eki işleviyle hem de ilgi hâli ekinin yükleme hâli işleviyle kullanıldığı tespit edilmiştir: ... ol-ģażretġa ķoyulġan emānet-lerniĳ ŝāģibleriġa tapşurup... (36a/6-7), Rūm sipāhı-nıĳ períşān eyledi.…”

Section: Eserin İmlâ Ses Ve şEkil Bilgisi Ile İlgili öZellikleriunclassified

An Islamic History written in late Chagatai Turkish

ÜNGÖR

2022

RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Within the framework of Islamic civilization, the Central Asian Turkish language is accepted to be divided into three periods: Karakhanid, Khwarezm, and Chagatai Turkish. Chagatai Turkish, the third and the last period, existed as a common literary language in Central Asia between the 15th and 20th centuries. Many poetic and prose works were written in Chagatai Turkish between these centuries. The works of this period include translated works as well as copyrighted works. When these works are examined, it is seen that the number of poetic works is higher than the prose works. In addition to the history books written in poetic during this period, there are also those written in prose. The work entitled History of Islam, which is the subject of this article and was written in 1301 Hijri (1883-1884), is one of the history books written in prose. This article addresses the work that is documented in the National Library Manuscripts Department No A 2245, catalogued with the title of "History of Islam" and the language of "Chagatai Turkish", which is examined in the ongoing dissertation work. The author or copyist of the work is unknown. In the introduction of the article, general information about the history books written in the field of Chagatai literature is given. It was identified that the work entitled"History of Islam" is part of this literature. Then, in the section entitled Description of the Work, detailed information about the work is provided. Next, the purpose of writing the "History of Islam", and the subject are explained which is followed by presentation of the chapter titles. The morphological and phonological features of the same work are examined with examples.

show abstract

Section: Eserin İmlâ Ses Ve şEkil Bilgisi Ile İlgili öZellikleriunclassified

An Islamic History written in late Chagatai Turkish

ÜNGÖR

2022

RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

“…Son Çağatay devrinde Doğu Türkistandan resimli bir han Silsilenâmesi (Prof. Zeki Velidi Togan'ın İran'da bulduğu bir yazma)" (Esin, 1973), Son Devir Çağatay Edebiyatının İki Önemli Kadın Şairi: Nâdire ve Üveysî (Tolkun, 2001a), Son Devir Çağatay Şairlerinden Furkat (Tolkun, 2001b), Son Dönem Çağatay Şairlerinden Zākircan Furkat'ın Manzum Mektupları (Vural, 2002), Son Dönem Çağatay Türkçesi ve Ömer Han (Tanç, 2003), Son Döneme Ait Bir Çağatay Metni Mev'ize (Yıldırım, 2010), Son Dönem Çağatay Şairi Baba Rahim Meşreb'in Kitab-ı Mebde-i Nur Mesnevisi'nin Dil Özellikleri (Gedik, 2011), Son Dönem Çağatay Şairi Baba Rahim Meşreb'in Manzum Fâtiha Tefsiri (Baş, 2013), Son Dönem Çağatay Türkçesindeki Tercüme Faaliyetleri ve Târîh-i Reşîdî Tercümesi (Tamir, 2014), Son Dönem Çağatay Şairi Mücrim Âbid'in Türkçe Divânı'nın Söz Varlığı ve Deyimler (Ildırı, 2017a), Son Dönem Çağatay Şairi Mücrim Âbid ve Türkçe Divânı'ndaki Oğuz Türkçesi Unsurları (Ildırı, 2017b), Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Risâle-i Yafındilik "Örtünme Risalesi" Adlı Eser (Eker, 2018), Son Dönem Çağatay Türkçesi Metinlerinde Geçen Moğolca Kelimeler (Tamir, 2018a), Katmerli Zamir Çekiminin Son Dönem Çağatay Türkçesindeki Görünümü (Tamir, 2018b), Son Dönem Çağatay Türkçesinde "-AdUrGAn" Yapısının Mahiyeti ve İşlevleri (Eker, 2019a), Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Misbâhu'l-Envâr Adlı Eserde Yükleme ve İlgi Hâli Çekimi (Eker, 2019b), Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Misbâhu'l-Envâr Adlı Eserde İlgi Hâli Çekimi ve Belirtili İsim Tamlamaları (Eker, 2019c), Son Dönem Çağatay Şairlerinden Hoca Nazar Hüveyda'nın Şiirleri ve Şiirlerinin Dil Özellikleri (Toprak, 2020), Çağatay Türkçesinin Son Dönemine Ait Bir Şecere Metni ve Dil Özellikleri (Yıldız, 2020), Latîfî -Mazharu'l-Acâyib (Son Dönem Çağatayca Tûtînâme Çevirisi) (Kaçar, 2021), Son Dönem Çağatayca Tarih Eseri Şecere-yi Harezmşâhî'de Yer Alan Deyimler (Dinç, 2021).…”

unclassified

How Should The 17th-20th Centuries of Chagatay Turkish Be Named?

TAMİR

2022

Akademik Dil Ve Edebiyat Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Türkoloji üzerine çalışanların, Türkçenin tarihî dönemleri üzerine pek çok tasnif denemesi bulunmaktadır. Tasnif yapılırken tarihî ve modern dönemlerin bir arada değerlendirildiği de görülmüştür. 15. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar devam eden Çağatay Türkçesi dönemi ile ilgili tasniflerden en çok kabul göreni János Eckmann’a aittir. Onun tasnifinin üçüncü alt dönemi olan Post-Classical Period / Klasik Sonrası Devir (1600-1921) ile ilgili yayınlarda dönemin adlandırılmasına ilişkin farklı kullanımlar bulunmaktadır. Tarihî şartlar sebebiyle 17-20. yüzyıllar arasında meydana getirilen eserlere ulaşmak ilk yıllarda zor iken, son yıllarda dünyanın pek çok kütüphanesindeki bu eserlere ulaşım kolaylaşmış ve metin yayını, incelemesi vd. çalışmalar giderek artmıştır. Makalede gerek metin yayınları gerekse dönemin tarihçiliği, edebiyatı üzerine olan eserlerde tercih edilen adlandırmalar üzerinde durularak, tespit edilen terimlerdeki çeşitlilik ortaya konulmaya çalışılmıştır. Amaç, bu terim çeşitliliğinin yerine ortak bir terimle dönemin ve o dönemde meydana getirilen eserlerin adlandırılmasıdır. Terim birliğinin sağlanması ile aynı yüzyılları ifade eden adlandırmaların farklılıkları ortadan kaldırılmış olacaktır.

show abstract

Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Misbâhu'l-Envâr Adlı Eserde İlgi Hâli Eki

Cited by 2 publications

References 0 publications

An Islamic History written in late Chagatai Turkish

An Islamic History written in late Chagatai Turkish

How Should The 17th-20th Centuries of Chagatay Turkish Be Named?

Contact Info

Product

Resources

About