Slanker maar topzwaar, meer vrouwen maar vergrijsd: het veranderende gezicht van de rijksoverheid 2002-2015

Abstract

Sinds het begin van deze eeuw heeft de Rijksoverheid te maken gehad met tal van bezuinigingen en reorganisaties. Dit artikel bekijkt hoe de samenstelling van het centrale overheidsapparaat in de afgelopen 15 jaar is veranderd. Op basis van de bestaande literatuur theoretiseren we 4 methoden waarmee overheidskrimp gerealiseerd kan worden, en identificeren we per methode de mogelijke gevolgen voor de samenstelling van de rijksdienst in termen van hiërarchische opbouw en van leeftijd. Open data van de Kennisbank Openbaar Bestuur wordt gebruikt om te laten zien hoe de samenstelling is veranderd als het gaat om functieniveaus, geslacht en leeftijd. Het totaal aantal ambtenaren is slechts marginaal gedaald maar door sterke interne verschuivingen in schalen, geslacht en leeftijd ziet de rijksdienst er nu heel anders uit dan in 2000. Het aantal ambtenaren in lagere functieniveaus is sterk afgenomen, terwijl in hogere functieniveaus juist een toename zichtbaar is. Ten tweede is de verdeling van mannen en vrouwen binnen de overheid gelijker geworden, zeker op de hogere niveaus. Ten derde is de gemiddelde leeftijd van rijksambtenaren aanmerkelijk gestegen. Het artikel sluit af met aanbevelingen voor zowel wetenschap als praktijk.