Siyasi Coğrafyada, Küresel İlişkilerin Mekânsal Katalizörü mü Yoksa Teritoryal Alternatifi mi Tartışmasının Odağı Olarak ‘Yeni Bölgecilik’

Abstract

‘Eski Bölgecilik’ Soğuk Savaş döneminin bir akımı olarak tek tonlu, siyasi-askeri bloklaşmanın getirdiği, içe dönüklükle temsil edilirken, günümüzün küresel düzenine ilişkin çok kutupluluk hâli ‘Yeni Bölgecilik’ ise dışa dönüklük ve esneklikle temsil edilir. Bu da ASEAN ve ECOWAS gibi ‘Eski Bölgecilik’ örneklerine yenilenme olarak yansımıştır. Bu çalışmanın amacı ‘Yeni Bölgecilik’ le ‘Eski Bölgecilik’ arasındaki bağlamsallık temelinde, küresel akıntıların mekânsal uzantısı ya da mekânsal alternatifi olarak ‘Yeni Bölgecilik’ hakkında farkındalık oluşturmaktır. Tarihsel analiz metoduyla işlenen literatür, güncel örneklerle desteklenmiştir. Makale, bölgeciliğin değişimiyle birlikte günümüzdeki kompleks yapısını analiz ettiği ve bunu Türkiye’deki siyasi coğrafya literatürüne taşıdığı için önem arz eder. ‘Yeni Bölgecilik’ neo-işlevselci modelin kabul ettiği bölgesel ticaret blokları tanımıyla bilinse de NAFTA, MERCOSUR, ECOWAS ve özellikle BRICS gibi ekonomi, güvenlik, çevre ve diğer konuları içeren siyasi örgüttür ve inter-disiplinerdir. Günümüzde bu iki siyasi fenomen o kadar iç içe geçmiş pratiklerle temsil edilmektedir ki, keskin hatlarla tanımlamak mümkün değildir. Sınırlar, kimlik vb. gibi her mekânın siyasi ve ideolojik dinamikleri kendisine has bölgecilik pratiklerini yaratabilir. Bölgesel teşebbüsler var olma stratejisi olarak küresel rekabetçi eğilimlerle esnek yapıları yaratacaktır.