Sırât-ı Müstakim Mecmuası’nın Sultan II. Abdülhamid ve Meşrutiyet Yönetimine Yaklaşımı

Abstract

Sultan II. Abdülhamid'in 33 yıllık yönetimine ilişkin farklı yaklaşımlar ve değerlendirmeler güncelliğini koruyarak devam etmektedir. Kimilerine göre 19. yüzyılın en önemli siyasi figürü ve ulu hakanı; kimilerine göre ise müstebit ve kızıl sultan olarak nitelendirilen II. Abdülhamid, Türk tarihinde önemli izler bırakan şahsiyetlerden biridir. II. Abdülhamid'in çökmekte olan bir devleti ayakta tutmak için politikalar geliştirmesine rağmen, İslamcı entelektüellerin çoğunun ona karşı olmaları konusu üzerinde durulması gereken bir husustur. II. Meşrutiyet'in ilanından kısa bir süre sonra yayınlanmaya başlanan İslamcı düşüncenin önemli neşriyatlarından biri olan Sırat-ı Müstakim Mecmuası, II. Abdülhamid'in yönetimine ve II. Meşrutiyet'e yönelik bir yayın politikası yürütmüştür. Mecmua II. Abdülhamid yönetimini "İstibdâd" rejimi olarak nitelerken İttihat Terakki yönetimini ise hem siyasi anlamda hem de İslami açıdan meşru olarak tanımaktadır. Bu çalışmada Eşref Edip tarafından çıkartılan ve Mehmet Akif'in başyazar olduğu Sırat-ı Müstakim Mecmuası'nın konuya yaklaşımı ele alınacaktır. Bu doğrultuda mecmuanın 1908-1912 yılları arasında yayınlanan nüshaları analiz edilerek, İslamcı bir yayın organının padişaha ve yönetimine neden karşı çıktığı sorusuna cevap aranmaya çalışılacaktır.