Sınıf Eğitiminde Uzmanlaşma Modellerin Karşılaştırılması: Öğretmenlere Yönelik Yansımalar ve Modellere İlişkin Görüşler

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin uzmanlaşmasına dayalı üç farklı modelin uygulandığı okullarda çalışan sınıf öğretmenlerinin özyeterliği, mesleğe yönelik tutumu, iş doyumu ve motivasyonunun dört yıl boyunca nasıl değiştiğinin ve öğretmenlerin modeller hakkındaki görüşlerinin incelenmesidir. Bu bağlamda incelenen modeller a) bütünsel ve dört yıllık döngüsel (geleneksel), b) bütünsel, üç yıllık döngüsel ve branşlaşmış model ve c) bütünsel, iki yıllık döngüsel ve branşlaşmış modeldir. Retrospektif boylamsal ve eşzamanlı karma desen temele alınarak 2017-2021 yılları arasında, farklı modelleri uygulayan altı özel ilkokulda çalışan sınıf öğretmenlerinin (ilk yıl 21/ son yıl 14 kişi) özyeterliği, motivasyonu ve iş doyumu izlenmiş; odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Bulgulara göre, öğretmenlerin özyeterliği ve motivasyonunda anlamlı bir farklılık elde edilemezken, iki ve üç yıllık döngüsel ve branşlaşmış modelde görev yapan öğretmenlerin iş doyumlarının, geleneksel modele göre ikinci ve üçüncü yılda anlamlı derecede daha yüksek olduğu görülmüştür. Ancak bu farklılıkların model gereği göreve yeni başlayan öğretmenlerden kaynaklandığı, genel durumu yansıtmadığı belirlenmiştir. Nitel bulgularda farklı modellerin öğrencilere, öğretmenlere, yöneticilere ve velilere yönelik etkileri ve modellere ilişkin öneriler elde edilmiştir. Katılımcı öğretmenler her modele ilişkin olumlu ve olumsuz etkileri dile getirmekle birlikte, aynı öğretmenin bir öğrenci grubuyla en az üç ya da dört yılı birlikte geçirmesini önermişlerdir.