Si̇nematografi̇k İmgeni̇n Yapi-Sökümü: Beatri̇z at Di̇nner Fi̇lmi̇ne Konukseverli̇k Odakli Bi̇r Yapi-Söküm Gi̇ri̇şi̇mi̇

Abstract

Jacques Derrida’nın ortaya koymuş olduğu yapı-söküm hem bir yöntem hem de kendi başına bir felsefi yaklaşımdır. Yapı-söküm, sözcüğün içinde de ifade bulduğu gibi sökmeyi ve yeniden kurmayı içinde barındıran oksimoron bir kavramdır. Derrida yapı-sökümü yazılı metinler ve felsefi birtakım kavramlar üzerinde tartışmıştır. Sözmerkezci Batı metafiziğine karşı çıkmak amacıyla sözün karşısına yazıyı koyan Derrida; yazıda iz sürerek, metindeki anlamları yapı-söküme uğratmaya çalışmıştır. Derrida’ya göre, her şey bir metindir. Dolayısıyla yapı-söküm aynı zamanda görsel imgeler üzerine de uygulanabilir. Ancak hem dünya hem de Türkiye literatürüne bakıldığında sinema ve yapı-söküm ilişkisinin çok az ele alındığı görülmektedir. Bu çalışma, görsel imgeler üzerinden yapı-sökümün gerçekleştirilebileceğini göstermek amacıyla bir filmin yapısını sökme girişimidir. Genellikle post-yapısalcı olarak değerlendirilen düşünürlerin kavramları üzerine keskin sınırlı bir şeyler düşünmek ve yazmak epistemolojik bir açmaz olacaktır. Bu nedenle, yapı-sökümü bir çözümleme yöntemi olarak ele alıp bir metne tabi tutmanın ötesinde bir çaba gerekmektedir. Özellikle iletişim alanında Türkiye’de çok da fazla çalışılmamış olan bu alana katkı sağlamak ve gelecek çalışmaların önünü açmak amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, Derrida’nın yapı-söküm yaptığı kavramlardan olan konukseverlik kavramı ekseninde Beatriz at Dinner (Beatriz Akşam Yemeğinde, Miguel Arteta, 2017) filmi incelenmek üzere seçilmiştir. Çalışmada öncelikle Derrida’nın kavramları üzerine bir izlek oluşturulmuş, ardından yapı-söküm bir yöntem olarak tartışılmıştır. Sonrasında konukseverliğe yönelik bir soruşturma gerçekleştirilerek, kavram derinleştirilmiştir. Bu kuramsal çerçevenin izleğinde Beatriz at Dinner filminin yapı-sökümcü bir yaklaşımla çözümlemesi yapılmıştır. Bir sinema filmine yönelik bu yapı-söküm çalışması, hem görsel imgelerin yapı-sökümünün yapılması bakımından yenilikçi bir çalışmadır hem de konukseverliği farklı bir perspektiften tekrar inşa etmek bakımından çokluk düşüncesini öne çıkartmayı amaçlamaktadır.