Self-assessment of the level of disparaging (discrimination) of Intravenous drugs addicts in Novi Sad by health workers // Samoprocena nivoa omalovažavanja (diskriminacije) intravenskih narkomana u Novom Sadu od strane zdravstvenih radnika

Abstract

APSTRAKTSvetska zdravstvena organizacija (SZO) je 1969. godine dala sledeću defi niciju droge: "Droga je svaka supstanca koja, unesena u organizam, može da modifi kuje jednu ili više funkcija". Glavni cilj našeg istraživanja odnosio se na samoprocenu nivoa diskriminacije (omalovažavanja) osoba koje ubrizgavaju droge od strane medicinskog osoblja. Sprovedena je studija preseka, koja je obuhvatila ispitanike koje koriste psihoaktivne supstance (PAS) ubrizgavanjem sa područja Novog Sada, koje su uključene u preventivni program nevladine organizacije udruženje "Entuzijazam mladih protiv narkomanije-Prevent". Ispitanici su popunjavali upitnik od 27 pitanja, 21 pitanje zatvorenog tipa, a 5 otvorenog tipa. U istraživanju je učestvovalo 100 ispitanika (16 žena i 64 muškarca). Ispitanici su najčešće upotrebljavali marihuanu (100% ispitanika), heroin 97 % , kokaina u 31% u odnosu na ukupan broj ispitanika. 40% ispitanika ima doživljaj diskriminacije od strane lekara opšte prakse samo zato što koristi PAS, 28,6% ispitanika ima doživljaj diskriminacije od strane stomatologa, 22,6% ispitanika ima doživljaj diskriminacije od strane lekara drugih specijalnosti samo zato što koriste PAS. 56% ispitanika u našem uzorku zna da je donešen Zakon o zabrani diskriminacije. Osobe koje koriste PAS ubrizgavanjem mladi dolaze u prvi kontakt sa PAS i počinju da je konzumiraju, sa 16 godina. Korisnici PAS su se izjašnjavali da su bili diskriminisani od lekara opšte prakse, stomatologa i lekara drugih specijalnosti. KLJUČNE REČI UVODSvetska zdravstvena organizacija je još davne 1969. godine dala sledeću defi niciju droge: "Droga je svaka supstanca koja, unesena u organizam, može da modifi kuje jednu ili više funkcija".1 Narkomanija je termin koji se nalazi u skoro svim klasičnim udžbenicima i masovno se upotrebljava.2 Taj termin, koji se povezuje sa osobama koje koriste PAS (tzv. "narkomani") je neprikladan, jer većina današnjih PAS koje se upotrebljavaju nemaju narkotička svojstva. 2Zbog toga se koristi termin zavisnik od psihoaktivnih supstanci.2 O ljudima sa kojima se često viđamo stvaramo mišljenje i stavove na osnovu iskustava koja sa njima imamo kao i činjenica koje o njima znamo.3 Velika je verovatnoća da će osoba sa stigmom biti doživljena kao ''manje vredna'' ili da bude ''manje ljudska'', pa čak i da bude lišena onog na šta ima pravo. Danas se osobe stigmatizuju na osnovu rase, pola, etničke pripadnosti, socijalnog statusa, nacionalnosti, fi zičkog ili pak mentalnog funcionisanja.3 Diskriminacija jeste nejednako postupanje, odnosno neravnopravnost u tretiranju.4 Diskriminisati znači odvajati i praviti razliku (npr. stavljati nekoga u podređen položaj). Ona osobe negativno obeležava, marginalizira i onemogućuje u ostvarivanju ljudskih prava. 4Zavisnost jeste bolest koja nastaje polako i nikad ne postoji samo jedan uzrok. Prepliću se tri faktora, a to su čovek, sredina i supstanca.5 Poznato je da bolesti zavisnosti spadaju u grupu bolesti koje se najčešće javljaju kod savremenog čoveka.6 U najranijim istraživanjima koja su rađena še...