Saving of Kösten Island in the words of German Artillery Major Lierau

Abstract

Osmanlı ordusunun ıslahı kapsamında Almanya ile işbirliği Birinci Dünya Harbi öncesinde başlamıştı. Osmanlı Devleti'nin bu konudaki talepleri 1913 yılında Almanya tarafından uygun görülmüş, gelen askerî heyetin başkanlığına General Liman von Sanders tayin edilmişti. Birinci Dünya Savaşı boyunca Osmanlı Devleti'nde görev yapan Alman subaylar, Türk ordusunda önemli görevler almıştı. Çanakkale Muharebeleri başta olmak üzere bu subayların Almanya'ya hizmet ettikleri, emirleri Berlin'den aldıkları, gerçek anlamda Osmanlı Devleti'nin çıkarlarını göz ardı ettikleri yönünde genel bir eleştiri de bulunmaktadır. Ancak Birinci Dünya Savaşı'nda görevini layıkıyla yerine getiren ve yaptıkları işlerle ön plana çıkan Osmanlı Devleti'nin müttefiki yabancı subaylar da bulunmaktaydı. Bunlardan birisi de Osmanlı ordusunda görev yapan ve Kösten (Uzun Ada) Adası'nın kurtarılmasında önemli bir görev üstlenen Alman Topçu Binbaşı Lierau ve emrindeki personeliydi. Birinci Dünya Savaşı'nda İngilizler ele geçirdikleri Kösten (Uzunada) Adası'na kurdukları üs ile İzmir ve çevresini uçaklarla bombardıman etmekte ve keşif faaliyeti yürütmekteydi. İngilizlerin Midilli Adası öncesi önemli bir üssü olan Kösten Adası sayesinde İzmir ve çevresi abluka altında tutulmaktaydı. Kösten Adası 6 Mayıs 1916'da yapılan baskın sonrası kurtarılmış ve sonrasında İngilizler adayı boşaltmak zorunda kalmıştır. Bu baskında en büyük pay sahibi Alman Topçu Binbaşısı Lierau'dur. Savaşın sonuna kadar Kösten Adası Türklerin elinde kalırken, Binbaşı Lierau'ya yaptığı kahramanlık sonrası Osmanlı Altın Liyakat Madalyası verilmiştir. Bu dönemdeki Beşinci Ordu Komutanı Liman von Sanders hatıralarında bu baskına değinmektedir. Ancak Kösten Adası'nın kurtarılmasını Binbaşı Lierau'nun kendi dilinden okumak gerekir. ATASE Arşivinden tespit edilen belge grubu; baskın harekâtının İngilizler tarafından keşfedilmemesi için film senaryolarını aratmayan anekdotları içermektedir. Bu belge grubu transkripsiyon edilerek günümüz Türkçesine çevrilmiş, yapılan içerik analizi ile Kösten Adası baskını aydınlatılmaya ve Alman subaylarının görevlerini yerine getirmedeki gayreti aktarılmaya çalışılmıştır.