Sanayi Toplumlarında Sağlığın Toplumsal Bir Kurum Olarak Ortaya Çıkışı

Abstract

Toplum, toplumsal yapı ve kurumlardan oluşan bir bütündür. Toplumsal yapı, insanlar arasındaki düzenli ilişkileri ifade ederken toplumsal kurumlar bir toplumun gözettiği ihtiyaç ve hedeflerin yerine getirilmesinde görev alan toplumsal ilişkilerdir. Toplumlarda aile, din, ekonomi, siyaset ve eğitim olmak üzere beş evrensel kurum yer almıştır. Toplumsal yapıda meydana gelen dönüşümler, her bir toplum aşamasında bu kurumların yeniden yapılanmasına neden olmuştur. Öte yandan ilgili dönüşümler yeni kurumların ortaya çıkışına da zemin hazırlamıştır. Bu yeni kurumlardan biri olan sağlık, her ne kadar tüm toplum aşamalarında kendine yer edinmiş bir alan olsa da teknolojik gelişmelerin tetiklediği Sanayi Devrimi sonrasında ortaya çıkan sanayi toplumlarında kurumsallaşarak toplumsal bir kurum olma özelliği kazanmıştır. Kurumsallaşma, sağlık hizmetinin toplumsal bir ihtiyaç olarak belirmesi ve sistemli bir şekilde üretilmesi anlamını taşımaktadır. Sağlık alanının kurumsallaşması sürecinde Rönesans düşüncesi, teknolojik gelişmeler, sosyal politika anlayışının doğuşu ve piyasalaşma olgusu etkili olmuştur. Bu çalışmada, sanayi toplumlarında sağlığın; toplumsal bir kurum olma özelliğini nasıl kazandığı ve işlevlerinde ne türden dönüşümler yaşandığı geniş bir bakış açısıyla ele alınmaya çalışılmıştır.