Sanayi Domatesinde Bakteriyel Leke (Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria) ve Geç Yanıklık (Phytophthora infestans) Hastalıklarına Karşı Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliklerinin Araştırılması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada ülke ve bölge ekonomisi için önemli bir tarımsal ürün olan sanayi domatesinde ekonomik kayıplara yol açan bakteriyel leke ve geç yanıklık hastalıklarının aynı anda epidemi yapması durumunda her iki hastalığa karşı kullanılan standart fungisitlerin yerine geçebilecek, etkili, ekonomik ve çevre dostu bazı preparatlardan oluşan farklı ilaçlama programlarının pratikte etkililiklerinin araştırılması hedeflenmiştir.Materyal ve Metot: Denemeler, E.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü seralarında kontrollü koşullarda in vivo ve İzmir’in Torbalı ilçesinde TAT A.Ş firması ile anlaşmalı domates üretimi yapan bir üretici tarlasında çiftçi koşullarında gerçekleştirilmiştir. Tarla çalışmasında Albeni P-47 çeşidi tohumlarından elde edilen domates fideleri kullanılmıştır. Serada yürütülen saksı çalışmasında kullanılan Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria (Xav) izolatları, tarla çalışmasında hastalık belirtisi gösteren bitkilerden izole edilmiştir. Seçilen fungisit ve bitki aktivatörleri proje dahilinde temin edilmiştir. Bulgular: Tarla çalışmasında P. infestans için hastalık şiddeti en düşük %43 iken en yüksek etki %35.5 olarak 1 numaralı ilaçlama programında yer alan bitkilerde gözlenmiştir. Xav için en düşük hastalık şiddeti %29, uygulama etkinliği ise en yüksek %59.1 olarak 3 numaralı ilaçlama programında yer alan bitkilerde saptanmıştır. Saksı çalışmasında ise Xav için tedavi edici yöntemde en düşük hastalık şiddeti değeri SiO2 100 + bakır sülfat pentahidrat etken maddelerin kullanıldığı sırada %2 oranında görülmüş olup en yüksek etki %82.3 değeriyle yer almaktadır. Çalışmanın Xav’ye karşı preparatların koruyucu etkilerinin araştırıldığı kısmında ise %4 hastalık şiddeti ve %64.6’lık etkiyle en iyi etki SiO2 200 + (23% monogluconat, galacturonat ve bakır) etkili maddelerinin kullanıldığı parsellerdeki bitkilerde saptanmıştır. Sonuç: Tarla denemeleri değerlendirildiğinde; tüm ilaçlama programları ve çiftçi koşulu her iki hastalığı önlemede yeterli olmamıştır. Bakteriyel leke hastalığının önlenmesinde en etkili sonuç (400 g/L fosforoz asidi), (62.82 g/L bakır sülfat pentahidrat) ve farklı dozlardaki SiO2 uygulamalarından, geç yanıklık hastalığı için ise SiO2, (193 g/L bazik bakır sülfat), (300 g/L ametoctradin+225 g/L dimethomorph) ve (22.5 g/L famoxadone+30 g/L cymoxanil) uygulamalarından elde edilmiştir. In vivo testleri sadece Xav için yapılmış ve bakteriyel leke hastalığının tarla denemelerindeki sonuçlarından farklı veriler elde edilmiştir. Programların tedavi edici ve koruyucu etkileri araştırılmış ve uygulamalara bitki aktivatörü ile başlanmıştır. Koruyucu etkide en başarılı uygulama ortalama %64 etki ile (23% monoglukonat, galakturonat ve bakır), SiO2 200 ml etkili maddelerinin uygulandığı parsellerdeki bitkilerde bulunmuştur. Tedavi edici uygulamalarda ise, SiO2 100 ml’lik dozu ve (62.82 g/L bakır sülfat pentahidrat) etken maddelerin uygulanması %82 etki ile en etkili sonucu vermiştir.