Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar

Şişman, Bekir

doi:10.32704/erdem.2001.39.445

Erdem

2001

DOI: 10.32704/erdem.2001.39.445

|View full text |Cite

Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar

Bekir Şişman¹

Abstract: Halk İnançları, toplum tarafından kabul edilmiş İlahî bir dinin bilinen hükümleri dışında kalan ve halk arasında yaygın bir biçimde yaşayan kabullerdir. Halk İnançları birtakım işlerin uğurlu yahut uğursuz varsayılmasına dayanır. Anadolu da yaşayan halk inançları Anadolu halkının yaşamıyla, tarihiyle yakından ilgilidir ve halkın eylemlerine yön verici niteliktedir. Samsun yöresinde yapılan geçiş dönemleri (doğum, sünnet, evlilik ve ölüm) ile ilgili inanış ve uygulamaları derleme çalışmaları sonucunda bu inançl… Show more

Help me understand this report

Search citation statements

Order By: Relevance

Paper Sections

Select...

Citation Types

Supporting

Mentioning

Contrasting

Year Published

2021

2024

Publication Types

Select...

Article5

Relationship

Self Cite0

Independent5

Authors

Journals

Cited by 7 publications

References 0 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Order By: Relevance

Ki̇li̇s Halk Kültüründe Doğum Âdetleri̇

ALPTEKİN,

ÖZ

2024

GAUN-JSS

View full text Add to dashboard Cite

Geçiş dönemlerinin ilkini oluşturan doğum, Türk toplumunda birlik ve beraberliği pekiştiren ana unsurlardan olup neslin devamı olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle doğumun sağlıklı şekilde yürütülmesi amacıyla doğum etrafında farklı âdet ve pratikler gerçekleştirilmektedir. Nitekim ailenin büyümesinin, soyun genişlemesinin ve güçlü olmasının sembolü olan doğum, toplumsal hayatta kutsal bir olgu olarak sayılmıştır. Türkmen yerleşim bölgesi olan Kilis’te de Türk dünyasının tamamında olduğu gibi doğumla ilgili birçok ritüel gerçekleştirilmektedir. Doğumla ilgili bu uygulamalarda İslamiyet öncesi döneme ait inançların ve İslamiyet’in izleri görülmektedir. Teknolojik gelişmelerle birlikte geleneksel uygulama ve pratiklerin yerini modern tıbbın alması bu uygulama ve pratiklerin bazılarının değişime uğramasına veya yok olmasına neden olmaktadır. Kilis kültür hayatında canlılığını koruyan doğumla ilgili uygulama ve pratiklerin derlenip kayıt altına alınması, kültürel belleğin gelecek nesillere aktarılması konusunda önem arz etmektedir. Bu çalışmada Kilis halk kültüründe doğumla ilgili hâlen varlığını devam ettiren inanç ve uygulamaları tespit etmek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda konuyla ilgili bilgi sahibi olan kişilerle görüşme yapılmış ve elde edilen veriler içerik analiziyle incelenmiştir. Veriler “doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası uygulamalar” olmak üzere üç başlıkta değerlendirilmiştir. Sonuç olarak yöredeki doğumla ilgili âdetlerin gelişen teknoloji ve değişen yaşam şartlarına rağmen varlığını devam ettirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

show abstract

Ki̇li̇s Halk Kültüründe Doğum Âdetleri̇

ALPTEKİN,

ÖZ

2024

GAUN-JSS

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

Covıd-19 Salgını ve Ramazan Gelenekleri

APAK>

2022

Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

2020 yılı itibarıyla tüm dünyaya yayılan ve içinde bulunduğumuz 2022 yılına değin yoğun bir şekilde etkisi hissedilen COVID-19 salgını pek çok köklü dönüşümü birdenbire zaruri kılmıştır. Salgınla birlikte akla gelen ani değişiklikler arasında sokağa çıkma yasakları, uzaktan eğitim ve çalışma modeline geçilmesi, dışarı çıkma yasağının kalkmasının ardından ise maske takma zorunluluğu, belirli bir mesafeye dikkat ve hijyen üçlüsüne riayetin birincil olması gibi noktalar sayılabilir. Salgının etkisi sağlık ve eğitim alanlarının yanı sıra dini ve geleneksel uygulamalarda da kendini göstermiştir. Kişi bir gruba/topluma ait olma hissini geleneksel uygulamalar vasıtasıyla pekiştirmektedir. Geleneksel uygulamaların sözlü kültür ortamında üretilip, yaşanıp/yaşatılıp, aktarılır olması salgın koşulları söz konusu olduğunda birtakım sorun ve soru işaretlerini beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada Ramazan geleneklerinin salgın sürecinde ne gibi değişiklikler/dönüşümler gösterdiği incelenmektedir. İncelemeler dijital ortam verilerine dayanmaktadır. Doğası itibarıyla insanın insanla yüz yüze temasını gerektiren bayram gelenekleri, salgın sürecinde başkalaşarak geleneğin güncellendiği veyahut yeniden yaratıldığı bir hal almıştır. Bayram ziyaretleri/el öpme gibi gelenekler kimi durumlarda yasaklara rağmen gerçekleşmeye devam etse ve yasak ihlalinden dolayı cezalandırılsa da salgının örneğin uzaktan topluca bayramlaşma gibi bir geleneği de icat ettiği söylenebilir. Salgın ve bayram gelenekleri üzerine bir başka örnek ise bayram kolisinde maske ve dezenfektan olup olmadığına ilişkin bir diyaloğu içeren karikatürdür. Salgın gibi zorlayıcı koşullar geleneğin uyum sürecini ve çalışma boyunca sıralanan örneklerin gösterdiği üzere bulduğu pratik çözümleri daha anlamlı kılmakta ve koşullar ne kadar kısıtlayıcı olursa olsun geleneğin kendini ifade edişte başka bir yol bulduğunu, başka bir seçeneğin devreye girdiğini göstermektedir. Bu da geleneğin yaşanan zamanı kaçırmayan, dönüşen ve devingen yapısını salgın özelinde de açığa çıkarmaktadır.

show abstract

Divan Şiirinde Halk Kültürünün İzleri: XIX. Yüzyılda Geçiş Dönemleri (Doğum-Evlenme-Ölüm)

Yıldırım,

Köktan

2024

Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Tüm uygarlıklarda sözlü edebiyat ve folklor yazılı edebiyata kaynaklık etmekte ya da yazılı edebiyatı etkilemektedir. Dolayısıyla yazılı edebiyatta da sözlü geleneğin ve halkbiliminin ürünlerinden faydalanır. Bu sebeple bir kültür merkezinin edebiyat ve sanat metinlerinde o topluluğu oluşturan halkın kültürel değerlerinden bazı ögelerin yer alması kaçınılmazdır. Çünkü edebiyat ve sanat eserlerini oluşturanlar, temsil ettikleri toplumun kültürüyle yoğurulmuşlardır. Divan şiiri yüzyıllar boyunca yüksek bir zümre hitap ettiği ve halka hitap etmediği ve halk kültüründen uzak olduğu hususunda eleştirilere uğramıştır. Fakat bu şiir geleneğinin her ne kadar toplum yaşantısını yansıtmadığı söylense de toplum yaşantısından uzak bir gelenek değildir. Bu geleneğin temsilcileri de diğer şairler gibi metinlerinde halk kültürü ögelerinden, halkın âdet ve geleneklerinden, halkın atasözü ve deyimlerinden yararlanarak geçiş dönemlerinden bahsetmişlerdir. Bu dönemler çerçevesinde birçok inanç, âdet, töre, tören, ayin, dinsel ve büyüsel özlü işlem kümelenerek bu dönemleri bağlı bulundukları kültürün beklentilerine ve kalıplarına uygun bir biçimde yönetmektir. Bunların amacı kişinin yeni durumunu belirlemek, kutsamak, kutlamak aynı zamanda da kişiyi bu sırada yoğunlaştığına inanılan tehlikelerden korumaktır. Bu bağlamda çalışmamızın amacı, insan hayatının başlıca üç geçiş dönemi olan doğum, evlenme ve ölüm konularının XIX. yüzyıl divan şiirinde yer alan izlerini gün yüzüne çıkarmaktır.

show abstract

scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.

Contact Info

hi@scite.ai

10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614

Henderson, NV 89052, USA

Blog Terms and Conditions API Terms Privacy Policy Contact Cookie Preferences Do Not Sell or Share My Personal Information

Made with 💙 for researchers

Part of the Research Solutions Family.

Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar

Cited by 7 publications

References 0 publications

Ki̇li̇s Halk Kültüründe Doğum Âdetleri̇

Ki̇li̇s Halk Kültüründe Doğum Âdetleri̇

Covıd-19 Salgını ve Ramazan Gelenekleri

Divan Şiirinde Halk Kültürünün İzleri: XIX. Yüzyılda Geçiş Dönemleri (Doğum-Evlenme-Ölüm)

Contact Info

Product

Resources

About