Salgin Dönemi̇nde Sosyoloji̇k Araştirmanin İmkân Ve Sinirliliklari: Covid-19’un Psi̇kososyal Görünümleri̇ne Yöneli̇k Hatay Örneği̇nde Bi̇r Gömülü Teori̇ Denemesi̇

Abstract

COVID-19 salgını günlük yaşamları etkilediği gibi, salgınla mücadele kapsamında uygulanan “fiziksel mesafe” kuralı sosyal bilimlerde gerçekleştirilen araştırmaların saha kısmını da etkilemiştir. Alınan önlemler kapsamında bu süreçte kaçınılmaz olarak sosyal araştırmalarda uzaktan iletişim imkânı veren teknoloji aracılı etkileşim (TAE) araçları kullanılmıştır. Eldeki çalışma salgın döneminde gerçekleştirilmiş olan sosyolojik bir araştırmanın araştırma sürecine odaklanarak, salgın sürecinin etkilerini; imkân ve sınırlılıkları metodolojik imkânlar ve kısıtlılıklar bağlamında tartışmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden gömülü teori metodolojisi (GTM) kullanılarak gerçekleştirilmiş olan araştırmada salgının sosyo-ekonomik ve psikolojik çıktıları hedeflenmiş, bununla birlikte metodolojik olarak gömülü teorinin temel prensipleri, oluşan bu yeni durumu çalışmak yönünde bir fırsata dönüştürülmüştür. Bu süreç sahaya erişimin kıt kaynakları olan zaman ve maddi unsurlar açısından imkânlar sunmasına rağmen özellikle nitel araştırmaların önemli özelliklerinden yüz yüze görüşme ve katılımcıyı yerinde gözlemleme imkânının olmaması ve bu yüzden sosyal bağlamın yerinde incelenememesi, sürecin en önemli metodolojik sınırlılığı olarak ortaya çıkmıştır. Buradaki sınırlılık çalışma kapsamında çevrimiçi ve çevrimdışı yapılan gözlemler ve memo yazımı ile giderilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak salgın sürecinde sosyolojik araştırmaların sahadan uzaklaşmasının ve dijital dünyaya kaymasının “yeni normal” olarak değerlendirilmesi ve kalıcılık sağlaması konusunda özellikle nitel araştırmaların mantığı açısından endişeler dile getirilmiştir. Söz konusu süreci yeni normal olarak inşa etmek yerine sürecin salgın döneminde sosyolojik araştırmaların sınırlılığı kapsamında ele alınması gerektiği vurgulanmıştır.