Sağlik Göstergeleri̇ni̇n Tekni̇k Etki̇nli̇k Üzeri̇ndeki̇ Etki̇leri̇ni̇n İncelenmesi̇: Seçi̇lmi̇ş G-20 Ülkeleri̇ Örneği̇

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sağlık göstergelerinin sağlık sistemleri üzerinde kaynak kullanımındaki rolünü ortaya koymaktır. Amaç doğrultusunda ilk olarak veri zarflama analizi (VZA) ile BCC ve CCR etkinlik skorları elde edilmiştir. Ardından hesaplanan bu skorlar sansürlenerek panel Tobit regresyon analiziyle kaynak etkinsizliklerine yol açabilecek parametreler araştırılmıştır. Araştırmada, seçilmiş altı G-20 ülkesinin 2009-2020 yılları arası sağlık göstergeleri incelenerek sağlık sistemlerinin etkinlikleri analiz edilmiştir. Araştırmaya Almanya, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa, Kanada ve Türkiye dahil edilmiştir. Araştırmanın girdi değişkenleri 1000 kişi başına düşen uzman hekim, pratisyen hekim ve hemşire sayıları ile kişisel sağlık harcamalarıdır. Çıktı değişkenleri ise anne, bebek ve kaba ölüm oranlarıdır. VZA’ya göre BCC ve CCR skorlarında Türkiye, İtalya ve Kanada tüm yıllarda kaynaklarını etkin şekilde kullanmıştır. BCC skoruna göre Fransa 2010, 2011, 2012 ve 2015 yılları hariç hiçbir dönemde kaynaklarını etkin şekilde kullanamamıştır. Benzer şekilde BCC skoruna göre Almanya 2015 ve 2017 yılları hariç hiçbir dönemde, Birleşik Krallık ise BCC ve CCR skorlarına göre hiçbir dönemde kaynaklarını etkin şekilde kullanamamıştır. Panel Tobit regresyonu sonucuna göre anne ölüm oranları teknik olarak kaynak kullanımını anlamlı bir şekilde olumsuz etkilemiştir. Sonuç olarak kaynaklarını etkin şekilde değerlendiremeyen ülkelerin verimlilik açısından sağlık göstergelerini iyileştirmeleri, gereksiz tüketilen sağlık hizmetlerini azaltmaları ve nitelikli sağlık personeli istihdamını artırmaları gerektiği vurgulanmaktadır.