Saanen Keçilerinde Sütçülük Özellikleri, Meme Morfolojisi ve Meme Ölçülerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma: Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Keçi Sürüsü Örneği

Abstract

Amaç: Saanen keçilerinde sütçülük özellikleri, meme morfolojisi ve meme ölçüleri ile bunlar arasındaki fenotipik korelasyonları belirlenmektir.Materyal ve Metot: Çalışmanın hayvan materyalini Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Küçükbaş Hayvancılık Biriminde yetiştirilen 3-5 yaş arasındaki toplam 38 baş Saanen keçi oluşturmuştur. Keçilerde ADGA (American Dairy Goat Association) tarafından geliştirilen bir puan kartı uygulanarak bireysel tanımlama yapılmıştır. Meme morfoljik özellikleri olarak; memenin simetri durumu (Simetrik, Orta düzeyde simetri, Asimetrik), meme loblarının ayrık olma durumu (Loblu, Armut şeklinde, Sarkık), memenin vücuda bağlanma şekli (Bağlı, Orta düzeyde bağlı, Çok sarkık), iki meme başı arasındaki açı (80-1200; 121-1600; 1610<) ve meme başı şekli (Huni, Şişe, Balon) gibi özellikler bireysel olarak belirlenmiştir. Meme ölçülerinin belirlenmesi, laktasyonun başından kuruya çıkıncaya kadar devam edilmiştir. Keçilerden alınan meme ölçüleri laktasyonun başında ve sonunda olmak üzere bireysel olarak her ay ayda 2 kez yapılıp bunların ortalaması alınarak yapılmıştır.Bulgular: Saanen keçilerinde sütçülük özellikleri ve meme sistemine ait ortalama puan sırasıyla; 11 ve 25 dir. Keçilerde loblu, armut ve sarkık tip meme şekline sahip olanların oranı sırasıyla; %45, %30 ve %25 olarak belirlenmiştir. Saanen keçilerinde laktasyonun başı ve sonunda meme genişliği ve çevresine ait ortalamalar sırasıyla; 17.69 cm ve 13.85 cm; 48.33 cm ve 42.53 cm olarak belirlenmiştir. Sarnıç derinliği ise 2.90 cm olarak ölçülmüş olup, bu değer laktasyon sonunda azalarak 1.72 cm kadar gerilemiştir. Saanen keçilerinde laktasyon dönemlerine göre incelenen meme özellikleri arasındaki ayrım istatistiki olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Keçilerde meme çevresinin, meme başı uzunluğu ve meme derinliği ile olan ilişkisi de önemli bulunmuştur (p<0.01). Laktasyon süt veriminin günlük ortalama süt verimiyle olan ilişkisinin yanı sıra meme derinliği ve meme çevresiyle olan ilişkisi de önemli bulunmuştur (p<0.05).Sonuç: Keçilerde sütçülük ve bazı önemli meme özelliklerinin ıslah programlarında modele konulması ya da bir dolaylı seleksiyon ölçütü olarak alınması yararlı olacaktır. İşletmedeki olanaklar ölçüsünde meme özellikleri somatik hücre sayısı, mastitise dirençli soyların genetik markerlar aracılığıyla belirlenmesi günümüzdeki modern keçicilik işletmelerinde ele alınması, gereken diğer temel özellikler olmalıdır. Bu durum, işletmenin amacı ve ekonomik olanaklarına bağlı olarak da değişim gösterebilir.