Ruimtelijk-economische dynamiek van delandbouw. : Rapport 2 Casestudies naar ontwikkelpaden, beïnvloedende factoren, effecten op natuur en aanknopingspunten voor beleid

Abstract

Dit rapport doet verslag van een onderzoek naar de ontwikkeling van de land-en tuinbouw en de rol die ruimtelijke factoren daarbij spelen. Deze manifesteren zich verschillend over de ruimte in Nederland en dat impliceert dat de aanknopingspunten voor overheidsinterventies rondom het verbinden van natuur en landbouw ook verschillend zijn tussen Nederlandse gebieden. Het doel van het onderzoek is om de belangrijkste ontwikkelpaden van de Nederlandse landbouw te typeren en de dynamiek daarbinnen in beeld te brengen, te duiden en te confronteren met de potenties voor het realiseren van natuurdoelen en het verbeteren van natuurkwaliteit in meer algemene zin. Hiertoe is een conceptueel model ontwikkeld dat toegepast en aangescherpt is in een casestudie in Waterland, de Noordoostpolder en Regio Foodvalley.

Agrarische ontwikkelpaden en natuur: aanknopingspunten voor gebiedsgerichte aanpakken

“…Het tweede rapport (Gerritsen et al, 2022) beschrijft een kader met ontwikkelpaden, beïnvloedende factoren en effecten van landbouw op natuur. Dit om de ruimtelijk-eco nomische dynamiek van de landbouw en de relatie met natuur te bestuderen en om aanknopingspunten te bieden voor publieke sturing.…”

“…Er zijn drie hoofdontwikkelpaden in het grondgebruik van land en tuinbouwbedrijven tussen 2000 en 2018 onder scheiden: agrarisch grondgebruik onder druk, schaalver groting en specialisering en opkomst van grondgebruik gericht op hogere en bredere inkomsten (Gerritsen et al, 2022; tabel 1). Hiervan zijn zeven ontwikkelpaden afgeleid.…”

“…De eerste twee hoofdontwikkelpaden zijn in feite de dominante ontwikkelingen in het grondgebruik van de land en tuinbouw van de afgelopen decennia. In de casestudies (zie pagina 5) zagen we dat het ontwikkelpad van de schaalvergroting en specialisering begint te stokken en dat er maatschappelijke en politieke druk staat op de sector om de grond minder intensief te gebruiken (Gerritsen et al, 2022). Het derde hoofdontwikkelpad van de hogere en bredere inkomsten is een opkomend en veelvormig ontwikkelpad.…”

“…Deze factoren ver sterken, dan wel verzwakken de ontwikkelpaden. Deze zijn in het onderzoek specifiek gemaakt per ontwikkelpad (Gerritsen et al, 2022).…”