Ruh Sağlığı Çalışanı Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçiliğe İlişkin Tutumları

Abstract

Bu araştırma, lisans düzeyinde öğrenim görmekte olan psikolojik danışman ve psikolog adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri ve cinsiyetçiliğe ilişkin tutumlarını ortaya koymayı ve bu tutumların meslekî hizmetlerini nasıl etkileyeceğine ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu karma desen araştırmasında veriler, 465 lisans öğrencisinden, Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Nitel veriler yarı yapılandırılmış görüşme ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde t testi ve içerik analizi kullanılmıştır. Sonuçlar, kadın ve erkek öğrencilerin, toplumsal cinsiyet rolleri ve çelişik duygulu cinsiyetçiliğe ilişkin tutumları arasındaki farklılığın anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Psikoloji bölümü öğrencilerinin düşmanca cinsiyetçilik ve korumacı cinsiyetçilik puanlarının daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Nitel veriler ise danışan/ruh sağlığı çalışanının cinsiyet tercihi, ruh sağlığı çalışanına ilişkin varsayımlar, danışana ilişkin varsayımlar, ruh sağlığı çalışanının müdahaleleri, ruh sağlığı çalışanının ihtiyaçları şeklinde temalandırılmıştır. Araştırmanın bulgularında, öğrencilerin cinsiyetçi tutumlarının azaltılmasına, eşitlikçi bir anlayış benimsemelerinin desteklenmesine, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalıklarını ve buna uygun becerilerini geliştirmelerine ihtiyaç duydukları görülmektedir.

Bireyselden Küresele Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Bağlamında Psikolojik Danışman Olmak

“…Cinsiyet hem kimliğin bir parçası hem de bireyin içinde bulunduğu kültür tarafından atfedilen roller ve bu rollere karşılık gelen sorumluluklar, değerler, inanç ve beklentiler açısından düşünüldüğünde bireylerin davranışları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir (Koçyiğit & Meşe, 2020). Bu noktada okul psikolojik danışmanlarının bireylerin özelliklerini ve davranışlarının nedenlerini tanıma ve anlamlandırmaya çalışırken, toplumsal cinsiyet rollerine, toplum normlarına ve bunların olası etkilerine karşı duyarlı olması önem kazanmaktadır.…”

Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet Rollerinin Benlik Saygısı ve Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisi

“…Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarının incelendiği çalışmalarda kadınların toplumsal cinsiyet algılarının erkeklerden yüksek olduğu görülmüştür (Alabaş vd., 2019;Bakır vd., 2019;Korkmaz, & Özbesler, 2022). Psikolojik danışman ve psikolog adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri ve cinsiyetçiliğe ilişkin tutumlarının incelendiği bir çalışmada psikoloji bölümü öğrencilerinin düşmanca ve korumacı cinsiyetçilik puanlarının daha düşük olduğu bulgulanmıştır (Koçyiğit, & Meşe, 2020). Sağlık hizmetleri öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelendiği bir çalışmada ilk ve acil yardım programında okuyan öğrencilerin toplumsal cinsiyete ilişkin eşitlikçe bir tutuma sahip oldukları, eşitlikçi tutumları olan bireylerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür (Palas-Karaca, & Çubukçu-Aksu, 2020).…”

“…Ülkemizde üniversite öğrencileriyle yürütülen çalışmalar incelendiğinde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların daha çok cinsiyet, sınıf, fakülte, bölüm (Koçyiğit, & Meşe, 2020) ve ebeveyn özellikleri (çocuk yetiştirme stili, ebeveynin eğitim ya da çalışma durumu) açısından incelendiği görülmüştür. Ruh sağlığının önemli bileşenlerinden olan benlik saygısı ve yaşam doyumunun cinsiyet rolleriyle olan ilişkine yönelik çalışmaların yetersiz olduğu düşünülmektedir.…”