Roma'da Sosyal Yardım Uygulaması: Alimentum

Abstract

Roma’nın II. yüzyılında hüküm süren iyi imparatorların benimsediği refah politikası sayesinde devlet merkezli bir sosyal yardım uygulaması başlatılmıştır. Alimentum olarak isimlendirilen bu uygulamayı ilk kez imparator Nerva başlatmış ve Traianus geliştirmiştir. Bu uygulamayla İtalya’nın özellikle yoksul çocuklarının temel ihtiyaçlarının karşılanması için bir ödenek oluşturulmuştur. Böyle bir yardım uygulamasının başlatılmasındaki amaç ise azalan nüfus oranı ve yoksullukla mücadele etmek, tarımsal verimliliği artırmaktı. Devlet, yardım uygulaması için gerekli ödenekleri toprak sahiplerine verilen kredilerin yıllık yüzde beş oranındaki geri ödeme faizlerinden sağlamıştır. Toprak sahiplerinin gönüllülük esasına dayanan bu hayırseverlilikleri düşük faizli krediler sayesinde kendilerine de fayda sağlamıştır. Toprak sahiplerinin ödedikleri faizlere bağlı yardım ödeneklerinden faydalanan belirli sayıdaki kız ve erkek çocukları için yetişkinliğe ulaştıkları bir yaş sınırı belirlenmiştir. Yaş sınırına ulaşan her bir çocuğun yerine ise yeni bir çocuk alınarak maddi olarak desteklenmiştir. Alimentum uygulaması sayesinde bir yandan tarımsal canlılık ve üretim artarken diğer yandan nüfusu artırma politikasına bağlı olarak çocuk yetiştirilmesi teşvik edilmiştir. İmparatorlar, alimentum uygulamasını sosyal devlet anlayışıyla halkın güvenini sağlamak amacıyla bir propaganda aracına dönüştürmüşlerdir. Devlet destekli alimentum uygulamasıyla birlikte servet sahibi kişilerde çocukların yetiştirilmesi için şahsi olarak belirli sayıdaki çocuklara bağışlarda bulunmuşlardır. Fakat III. yüzyıl krizinin başlamasıyla birlikte uygulama önemini yitirmeye başlamış ve zamanla terk edilmiştir. Bu çalışmanın amacı alimentum uygulamasını, şartlarını, yöntemini açıklamak ve uygulamanın sonuçlarını belirtmektir.