Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
StreszczenieNiewydolność serca (HF) jest najczęstszą przyczyną zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Liczba zachorowań wzrasta, mimo postępu w dziedzinie farmakologii i medycyny interwencyjnej. Pociąga to za sobą ogromne nakłady finansowe na leczenie. Od lat prowadzone są badania nad wprowadzeniem do diagnostyki kardiologicznej nowych markerów biochemicznych wspomagających ustalenie rozpoznania, monitorowanie odpowiedzi na leczenie oraz prognozowanie ryzyka. Biomarkery są wykładnikiem patologicznych procesów zachodzących w niewydolnym mięśniu sercowym. Na szczególną uwagę zasługują biomarkery włóknienia -jednego z kluczowych patofizjologicznych mechanizmów wpły-wających na rozwój HF. Biomarkery włóknienia dają możliwość monitorowania postępu choroby i oceny stopnia niekorzystnych zmian. W niniejszej pracy przedstawiono zarówno dobrze już poznane, jak i nowe markery włóknienia oraz ich przydatność w diagnostyce HF.Słowa kluczowe: markery biologiczne, niewydolność serca, włóknienie serca, macierz pozakomórkowa Cardiologica 2017; 12, 3: 245-253 Wstęp Niewydolność serca (HF, heart failure) jest złożonym zespołem klinicznym, w którym serce wskutek upośledzenia jego struktury lub funkcji nie może pompować krwi w ilości niezbędnej do zapewnienia optymalnego funkcjonowania wszystkich narządów. Przyczyną HF są zaburzenia napeł-niania lub opróżniania komór rozwijające się w następstwie zaburzeń skurczu lub rozkurczu serca. Stąd wynika podział na skurczową i rozkurczową niewydolność serca, czyli na niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (HFrEF, heart failure with reduced ejection fraction) oraz niewydolność serca z zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory (HFpEF, heart failure with preserved ejection fraction) [1,2].
FoliaW krajach rozwiniętych choroba dotyka 2-3% ludności. W Polsce choruje około miliona osób. Częstość występowa-nia HF wzrasta z wiekiem pacjentów. Wśród osób powyżej 70. roku życia obserwuje się szczególnie wysoką zapadalność na HF, sięgającą 10-20%. Niewydolność serca to jedyne schorzenie kardiologiczne, w którym liczba chorych wzrasta mimo ogromnego postępu w diagnostyce i terapii. Niewydolność serca jest schorzeniem o bardzo złym rokowaniu cechującym się wysoką śmiertelnością porównywalną (np. rak jelita) lub nawet większą od śmiertelności wśród osób z wieloma nowotworami (np. rak piersi czy rak gruczołu krokowego). Szacuje się, że połowa pacjentów z HF umiera w ciągu 5 lat od postawienia rozpoznania. Koszty ochrony zdrowia związane z HF są wysokie i średnio wynoszą 2,0-2,5% całkowitych wydatków na cele zdrowotne w krajach uprzemysłowionych [3][4][5].Wczesne rozpoznanie HF i wdrożenie odpowiedniego leczenia znacznie poprawia rokowanie i jakość życia chorych. Podstawowym narzędziem w diagnostyce HF u pacjentów zgłaszających objawy podmiotowe i przedmiotowe jest echokardiografia. Pozwala ona ocenić strukturę serca (masę, objętość, geometrię) i jego funkcję (m.in. frakcję wyrzutową lewej komory,...