Reflection of the East-West Conflict on Turkish Literature: The Sample of the Si̇nekli̇ Bakkal (The Clown and His Daughter)

Abstract

ÖZETDoğu ve Batı medeniyetlerini anlamak ve anlamlandırmak için tarihsel süreçte geçirdikleri aşamaları bilmek gerekir. Öyle ki her iki medeniyet arasındaki çelişkiler de bu süreçte yaşanan farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Sanayi Devrimi ile gerçekleşen ekonomik ve sosyal değişimler aradaki kültür farkını artırmış ve Doğu ülkelerini geride bırakmıştır. Osmanlı İmparatorluğu da bu süreçte dünyadaki gelişmelerden geri kalmış ve Fransız İhtilali ile gelen milliyetçilik akımı ile iyice sarsılmıştır. Son dönemlerinde kalkınmaya çalışan Osmanlı, Batı'dan birtakım yenilikleri alma çabasında bulunmuş fakat kendi kültürü ile uyum sağlayamayan bu yenilikler Osmanlı İmparatorluğu'nu kurtarmaya yetmemiştir. Doğu ve Batı arasındaki çelişki birçok düşünür ve yazarın da ele aldığı konular içinde yer almıştır. Bu konuyu ele alanlardan Halide Edip Adıvar'ın eserleri döneme ışık tutmakla birlikte Türk Edebiyatı için de oldukça değerlidir. Çalışmamızı şekillendiren Halide Edip Adıvar'ın Sinekli Bakkal romanı, Doğu-Batı kültürüne ait ögeleri gösterirken yanlış Batılılaşmayı da ele almış ve Halide Edip'in de eleştirdiği geleneksel değerleri hiçe sayma konusunu gündeme getirmiştir. Ona göre kendi kültürüne sahip çıkmak oldukça önemlidir. Bu bağlamda Sinekli Bakkal, toplumların kendi değerlerinden kopmaması gerekliliğine işaret eden ve Doğu-Batı çelişkisinin anlaşılması hususunda Türk edebiyatının değerli bir eseri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sinekli Bakkal, Doğu-Batı çelişkisinin Türk edebiyatına yansımasını gösteren geçmiş ve bugün arasındaki bağlantıyı anlamaya ışık tutacak bir eser niteliğindedir.