Rational altruism vs. moral foundations: What drives Polish youth to help Ukrainian refugees?

Abstract

Celem artykułu jest analiza moralnych czynników motywujących altruistyczne zachowania polskich studentów wobec uchodźców wojennych z Ukrainy w kontekście ekonomicznych teorii altruizmu. Za pomocą ankiety internetowej zbadano altruistyczne działania studentów, ich przekonania na temat obowiązków moralnych oraz poglądy dotyczące wsparcia uchodźców. Dane analizowano w odniesieniu do pięciu fundamentów moralnych Jonathana Haidta z wykorzystaniem metod statystycznych: analiza korelacji, modele logitowe. Wykazano, że fundament troska/krzywda istotnie wpływa na altruistyczne działania wobec uchodźców, fundament sprawiedliwość/wzajemność jest negatywnie skorelowany z udzielaniem pomocy, gdy ta pomoc jest uważana za niesprawiedliwą, a poszerzanie kręgu zobowiązań moralnych ma istotny pozytywny wpływ na altruistyczne zachowania. Ujawniono również, że niektórzy polscy studenci działali wbrew swoim deklarowanym preferencjom społecznym i wspierali ukraińskich uchodźców, mimo że uważali to za niesprawiedliwe. Uzyskane wyniki stanowią wyzwanie dla dominującego w ekonomii podejścia do altruistycznych zachowań.