”Random and Hostile People, Career-Makers, Morally Derailed Informers and Declarants”. The Image of the Members of the Polish Workers’ Party in the Lubelskie Voivodeship As Emerging from the Cases in the Voivodeship Commission for Party Control of PWP in Lublin in the Years 1945–1948

Abstract

Zakończenie działań wojennych wiązało się z początkiem dążeń Polskiej Partii Robotniczej do objęcia kontroli w każdej dziedzinie życia. Droga do tego celu wymagała przekształcenia organizacji konspiracyjnej w partię zdolną do rządzenia państwem. Utrzymanie posłuszeństwa członków było jednym z priorytetów jej kierownictwa. Organem zajmującym się wykrywaniem i karaniem przewinień była Centralna Komisja Kontroli Partyjnej, której podlegały komisje wojewódzkie. Celem artykułu jest przedstawienie rysu socjologicznego działaczy PPR, którzy znaleźli się w spectrum zainteresowania Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej w Lublinie, przy wykorzystaniu metod statystycznych obrazujących m.in. ich wiek, zawód czy staż partyjny. Analiza wydanych postanowień i ich motywów pokaże, jakie przewinienia były rejestrowane, jakie stosowano wobec nich kary oraz ułatwi zrozumienie problemów partii w pierwszych latach "władzy ludowej". Większość z 1358 spraw pochodziła z terenu Lublina, w którym WKKP miała największe wpływy. Najwyższy odsetek karanych stanowili młodzi działacze o krótkim stażu partyjnym, przeważająca ich część utrzymywała się z pracy fizycznej, choć wielu z nich zajmowało stanowiska partyjne i administracyjne. Niemal taką samą liczbę spraw sfinalizowano wykluczeniem i umorzeniem postępowania, część zgłoszeń nie była zgodna z prawdą. Członkowie komisji starali się wypełniać obowiązki wychowawcze, o czym świadczyła liczba kar porządkowych. Najbardziej rozpowszechnionymi przewinieniami były pijaństwo, naruszanie dyscypliny partyjnej i nadużycia materialne, częste