Radzenie sobie ze stresem młodzieży niepełnosprawnej fizycznie w świetle problematyki umiejscowienia kontroli

Abstract

Radzenie sobie ze stresem m³odzie¿y niepe³nosprawnej fizycznie 1 w oewietle problematyki umiejscowienia kontroli W okresie adolescencji niepe³nosprawnooeae fizyczna w szczególny sposób wp³ywa na funkcjonowanie m³odego cz³owieka. Ponadto dooewiadczenie to pozostaje w zwi¹zku z poczuciem umiejscowienia kontroli oraz sposobem radzenia sobie z przeciwnooeciami przez nastolatka. Badaniami objêto próbê 60 osób w okresie wczesnej adolescencji, w tym 30 z niepe³nosprawnooeci¹ ruchow¹ i 30 sprawnych fizycznie. Kluczowe zmienne: "radzenie sobie ze stresem" oraz "poczucie umiejscowienia kontroli" zdiagnozowano odpowiednio za pomoc¹ kwestionariusza Jak sobie radzisz autorstwa Z. Juczyñskiego i N. Ogiñskiej-Bulik oraz Kwestionariusza do badania poczucia kontroli autorstwa G. Krasowicz-Kupis i A. Wojnarskiej. U podstaw badañ w³asnych le¿a³o przewidywanie, ¿e niepe³na sprawnooeae fizyczna nastolatków wraz z poczuciem umiejscowienia kontroli bêd¹ wspólnie determinowa³y sposób ich radzenia sobie w stresie. G³ówne za³o¿enie nie potwierdzi³o siê, jednak udowodniono m.in., ¿e: (1) lokalizacja poczucia kontroli osób sprawnych jest bardziej zbli¿ona do wewnêtrznej, ni¿ w przypadku osób niepe³nosprawnych; (2) badani niepe³nosprawni przejawiaj¹ nieustalone/zewnêtrzne i zewnêtrzne poczucie umiejscowienia kontroli istotnie czêoeciej, ni¿ sprawni. S³owa kluczowe: niepe³nosprawnooeae fizyczna, radzenie sobie ze stresem, poczucie umiejscowienia kontroli, adolescencja, stereotypy Coping with stress of physically disabled youth in the light of the issue of location of control In the period of adolescence, physical disability has a special impact on the functioning of a young person. In addition, this experience remains in connection with the sense of location of control and the way adolescents deal with adversities. The study included a sample of 60 people in the period of early adolescence, including 30 with physical disabilities and 30 physically fit. Key variables: "coping with stress" and "sense of location of control" were diagnosed using the questionnaire Jak sobie radzisz by Z. Juczyñski and N. Ogiñska-Bulik and Kwestionariusz do badania poczucia kontroli by G. Krasowicz-Kupis and A. Wojnarska. At the basis of her own research was the antici-1 W tekoecie wykorzystano badania przeprowadzone na potrzeby pracy magisterskiej przez Pani¹ Joannê Staniszewsk¹, studentkê psychologii UKW w Bydgoszczy, promotor: Beata Zió³kowska, recenzent-Alicja Szmaus-Jackowska. pation that incomplete physical fitness of adolescents, along with the sense of the location of control, would jointly determine how they dealt with stress. The main assumption has not been confirmed, but it has been proven, among others, that: (1) the location of the sense of control of the able-bodied is more similar to the internal one than in the case of disabled people; (2) disabled respondents display an undefined/ external and external sense of location of control significantly more often than efficient.