Punkt widzenia jako kategoria profilująca obraz miasta we Wspomnieniach Marii Kietlińskiej

Abstract

Celem szkicu jest identyfikacja punktu widzenia nadawcy oraz rekonstrukcja wyznaczanych przez jego pryzmat profili miasta (rozumianego w perspektywie socjalnej, jako mieszkańcy, wydarzenia będące ich udziałem, codzienne doświadczenia, sposób myślenia i przeżywania świata) ujawniających się w XIX-wiecznym pamiętniku Marii Kietlińskiej Wspomnienia. Analiza ujawniła wyrazisty punkt widzenia — jest to spojrzenie arystokratki piszącej w wieku dojrzałym, której młodość przypadała na czas niewoli narodowej, a wspomnienia są pisane w okresie trudnej sytuacji powojennej. Taka optyka pozwoliła wyróżnić trzy profile dawnego Krakowa: sentymentalny, dla którego najważniejszy jest dysonans pomiędzy świetną przeszłością a rozczarowującą teraźniejszością, narodowy, w którym istotną rolę odgrywa patriotyzm, i salonowy eksponujący koligacje rodzinne i obyczajowość XIX-wiecznych elit.