Public Oral Health Care During COVID-19: Time for Reflection and Action

Covıd-19 Pandemisinin Toplum Ağız Diş Sağlığına Etkileri ve Etik Sorunlar

“…Ağız sağlığı genel sağlığın önemli parçasıdır. Bu dönemde, ortak risk yaklaşımı çerçevesinde ağız sağlığı hizmetlerinin genel sağlık hizmetleri içine entegre edilmesi ve diş hekimlerinin bütüncül bir anlayışla sağlık ekibinin içindeki aktif rolünün tanımlanması önem arz etmektedir (7,9).…”

“…Mevcut sağlık sisteminden ve sağlığın sosyal belirleyenlerinden (sosyal ve ekonomik faktörler) kaynaklanan bu dolaylı etkiler, bireysel ve toplumsal düzeyde ağız sağlığı hizmetine erişimi kısıtlanmaktadır. Acil tedaviler dışında rutin ağız sağlığı hizmetlerinin ertelenmesi ve enfeksiyon kontrol prosedürleri kapsamında daha az hastaya ağız sağlığı hizmeti verilmesi, ağız sağlığında eşitsizliklerin ve ağız hastalıklarının yükünün artmasına neden olacaktır (7)(8)(9)(10).…”

“…Pandemi döneminde, bireylerin yaşadığı virüse yakalanma ve toplumla ilişkide olma korkusu gibi psiko-sosyal problemler, gelirin ve alım gücünün azalmasına bağlı olarak beslenme ve ağız hijyeni temininde yaşanan zorluklar, davranışsal ve kültürel yatkınlığa bağlı olarak sağlığa zarar veren davranışlarda artma (artan ara atıştırma sayısı, alkol tüketimi ve sigara kullanımı, düşük fiziksel aktivite, diş hekimi kontrollerinin azalması), sosyo-ekonomik eşitsiz-likler ve çalışma yaşamıyla alakalı olumsuzluklar, ekonomik gerileme, durgunluk ve artan borçlar, hükümetlerin ağız sağlığı hizmetlerinin finansmanında yaşadıkları zorluklar hem ağız sağlığını hem de genel sağlığı olumsuz yönde etkilemektedir. Sağlığa zarar veren davranışların ve olumsuz yaşam koşullarının, toplumda özellikle COVID-19 açısından risk grubunda olanlarda ağırlık kazanması var olan ağız sağlığı eşitsizliklerinin derinleşmesine neden olmaktadır (7,9,10).…”

“…Makro düzeyde (politika geliştirme ve gündem belirleme) gerçekleştirilecek ağız sağlığını geliştirme çalışmalarında, "COVID-19 ve ağız sağlığı" konusunda toplumu bilinçlendirmek ve gündem belirlemek için kitle iletişim araçlarının kullanımı gerekmektedir. Bu uygulamaların yanında, sağlıklı davranışların gelişimini destekleyici çevrelerin oluşturulmasına pandemi döneminde daha fazla önem verilmelidir (9,10).…”

“…Pandemi döneminde, ağız sağlığı halk sağlığına yönelik acil konular kapsamında ihmal edilmiştir. Halk sağlığına yönelik uygulamalar kapsamında; diş hekimliği hizmet sunumunda uygun güvenlik önlemlerinin sağlanması, doğru triyaj ve hastaların önceliklendirilmesi, duyarlı toplulukların saptanması, sağlığı geliştirme çalışmaları, topluma yönelik ağız diş sağlığı hizmetlerinde bilişim sistemlerinin kullanılması, COVID-19 epidemiyolojik raporlarının ve güncel bilgilerinin takibi, sürveyans analizi ve raporlama önemli konular olarak karşımıza çıkmaktadır (4,(7)(8)(9)(10)(11).…”