Psychologische determinanten van therapie(on)trouw bij patiënten met diabetes mellitus

Abstract

SamenvattingBij de behandeling van diabetes is zelfmanagement door de patiënt essentieel. Psychologische determinanten bieden dan ook betere verklaringen en oplossingen voor het veelvoorkomende probleem van therapieontrouw dan bijvoorbeeld demografische kenmerken of een tekort aan kennis. In dit artikel gaan wij in op behandel-en ziektepercepties, ervaren controle (self-efficacy) en coping als determinanten van therapietrouw. De empowermentbenadering biedt in de behandeling van diabetes betere handvatten om de therapietrouw te bevorderen dan de traditionele compliance-benadering. Empowerment is erop gericht patiënten de capaciteiten te laten ontwikkelen om zelf verantwoordelijk te zijn voor hun diabetes. De huisarts speelt hierbij een belangrijke coachende en ondersteunende rol. InleidingBij de behandeling van diabetes speelt de patiënt zelf een centrale en cruciale rol. De behandeling bestaat voor een essentieel deel uit zelfmanagement.1,2 De eigen keuzes over voeding, lichamelijke activiteit, omgaan met stress en zelfregulatie hebben meer invloed op de behandeluitkomsten, kwaliteit van leven en gezondheid van diabetespatiënten dan de (medicatie)voorschriften of adviezen van behandelaars.3 De manier waarop mensen omgaan met diabetes in het dagelijks leven wordt sterk beïnvloed door hoe zij tegen hun diabetes en hun eigen rol in de behandeling aankijken. 4Uit veel onderzoeken blijkt dat therapieontrouw vaak voorkomt, en dat dit grote consequenties heeft voor de gezondheid van de patiënt zelf, voor de volksgezondheid en voor de kosten voor de gezondheidszorg.5 Veel diabetespatiënten nemen minder medicijnen in dan zijn voorgeschreven.6 Bij vrijwel alle chronische aandoeningen vinden patiënten