Przegląd kryteriów diagnostycznych, cech i typów osobowości borderline wraz z próbą ich porządkowania

Abstract

Zaburzenie osobowości z pogranicza (borderline) jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych zaburzeń, a jednocześnie dość problematycznym w diagnozie, na co wskazywały kolejne edycje DSM i ICD. Od dawna wykazywano heterogeniczność osobowości borderline. Zasadniczo pokazywano ją przy pomocy dwóch uzupełniających się podejść: (1) skoncentrowanego na zmiennych, gdzie wyodrębniano czynniki oraz (2) skoncentrowanego na osobach, w którym identyfikowano typy jako konfiguracje zmiennych. W niniejszym artykule zaprezentowany jest przegląd literatury na temat zróżnicowania osobowości borderline w obu podejściach. Zidentyfikowanych zostało 37 modeli borderline, w tym 12, w których stosowano podejście skoncentrowane na zmiennych i 25 – podejście skoncentrowane na osobach. W modelach tych wyodrębnione zostały pojedyncze jednostki znaczeniowe, którymi autorzy posługiwali się do opisu osobowości borderline. Łącznie wyróżniono 59 takich jednostek, które następnie zostały połączone w 11 grup spójnych znaczeniowo.

Polish adaptation of self-report instruments for studying borderline personality traits – FFBI and FFBI-SF

“…As shown in the extensive literature, clinicians and researchers indicate a rather diversified clinical picture of BPD [35]. However, this borderline heterogeneity is not reflected in the results of our research.…”

Temperamental underpinnings of borderline personality disorder and its facets

“…Previous research shows that BPD is characterized by considerable heterogeneity (Brud, 2021). For instance, Brud and Cieciuch (2023) BPD is characterized by high emotional sensitivity (reflected by high harm avoidance; e.g., Joyce et al, 2003), and since prior research suggests that it may have different personality backgrounds (i.e., internalizing and externalizing; e.g., Eaton et al, 2011), it is presumable that BPD may also have different levels and mobilization of endogenous drive.…”

“…Accordingly, people with BPD often report the following symptoms: dynamically changing emotions, irritability, anxiety, difficulty controlling anger, sensitivity to rejection, a shaky self-image, a sense of emptiness, paranoid thoughts during times of severe stress, difficulties in defining sexual preferences, self-harm, or suicide attempts (Gunderson et al, 2018;Lieb et al, 2004). In addition, BPD shows a high level of comorbidity with a number of other psychiatric disorders, especially at the level of internalizing (e.g., anxious, fragility, despondence, and avoidance) and externalizing dimensions (e.g., dysregulated anger, antisocial, autonomous, and manipulativeness; Brud, 2021;Brud & Cieciuch, 2023;Eaton et al, 2011).…”

“…The basic temperament dimensions differentiated in the RTT were recently reconceptualised by Strus et al (2022), and we use this model for the describing the temperamental underpinnings of BPD. Strus et al's (2022) reconceptualization of the RTT integrates Strelau's (1983) definition of temperament as formal (i.e., energetic and temporal) characteristics of reactions and behavior with the temperamental Big Two (i.e., Reactivity and Activity; see Ponikiewska et al, 2022) and the synthetizing model of broad defined personality, namely, the Circumplex of Personality Metatraits (CPM; Strus & Cieciuch, 2017, 2021Strus et al, 2014).…”

Borderline personality disorder and its facets in the context of personality metatraits and pathological traits

“…In a theoretical review, Brud (2021) identified 37 borderline models based on both dimensionality and BPD typology. He distinguished 59 individual units of meaning and finally formed them into eleven semantic-consistent domain-groups.…”