Protestan Reformunun Meydana Gelmesinde Etkili Olan Dini Faktörler

Abstract

Avrupa insanı özellikle Orta Çağ’ın sonlarında veba salgını, kıtlık, savaşlar ve yüksek vergiler gibi ağır yüklerin altında ezilmekteydi. Ekonomik ve sosyal yönden zaten çok kötü durumda olan bu insanlar bir de Katolik kilisesi din adamları tarafından dini yönden sömürülmekte ve baskıya maruz kalmaktaydı. Kilisenin din adına olduğunu iddia ettiği endüljans, engizisyon ve aforoz uygulamaları tamamen sömürü ve baskı aracına dönüşmüştü. Din adamlarının bu uygulamaları Martin Luther’in 95 maddelik manifestosunda eleştirdiği konuların en başında gelmekteydi. Buradan hareketle Protestan reformunun gerçekleşmesinde dini faktörlerin etkisinin oldukça fazla olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu makalede Katolik kilisesinin din adına yaptığını iddia ettiği uygulamaların reformun meydana gelmesindeki etkileri ele alınacaktır. Konunun daha iyi anlaşılması adına Katolik kilisesinin Kutsal Kitap’a ve Hz. İsa’ya dayandığını iddia ettiği otoritesine ana hatlarıyla yer verilecektir. Ayrıca endüljans belgeleri, engizisyon mahkemeleri ve aforoz uygulamalarının ortaya çıkışı ve bu uygulamaların reformun oluşumuna nasıl zemin hazırladıkları konusu üzerinde durulacaktır. Reformun meydana gelmesinde ekonomik, toplumsal, siyasi ve dini birçok sebep olmakla birlikte bu makalede sadece dini altyapıya yer verilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmada dini faktörlerin Protestan reformunun meydana gelmesinde başat rol oynadığı sonucu ön plana çıkmaktadır. Fakat tek etken olarak dini faktörleri zikretmek yetersiz olacaktır. Özellikle XIV. ve XV. yüzyılda Avrupa’nın sosyal, siyasi ve ekonomik durumu farklı çalışmalarda ele alınarak reformun ortaya çıkış sürecinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunulabilir.