Productive Life, Culling Rate, and Culling Reasons in Sakız and Tahirova Sheep Farms of Çanakkale

Abstract

Koyunculukta sürü ömrü (SÖ) ve ayıklama oranı (AO) işletme ekonomisinde etkilidir. Bu çalışmada Sakız ve Tahirova işletmelerinde sürü ömrü tahmin edilmiş ve sürüden ayıklama nedenleri belirlenmiştir. Çalışmada “Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi” kapsamında Çanakkale’de yürütülen projelerin beşer yıllık verilerinden yararlanılmıştır. Sakız ve Tahirova koyunları için sırasıyla ilk kuzulama yaşı 619.6 ile 490.2 gün ve kuzulama aralığı 368.4 ile 377 gün olarak belirlenmiştir. Sakız işletmelerinde ortalama AO %17.6, SÖ 5.68 yıl, Ömür boyu doğum sayısı (DS) 4.95 olarak bulunurken Tahirova işletmeleri için aynı değerler %20.6, 4.85 yıl ve 4.40 olarak gerçekleşmiştir. Bir ve iki yaşında ilk doğumunu yapan Sakızlar karşılaştırıldığında, ikinci ve üçüncü doğumlarında sürüde kalma oranları sırasıyla %76 ile %68 ve ile %77 %59 olarak bulunmuştur (P=0.9670; P=1234). Aynı değerler Tahirovalarda %79 ile %71 ve %73 ile %59 olarak gerçekleşmiştir (P=0.1455; P=0.0125). Zorunlu ayıklama nedenleri yaşlılık (%27), diş sorunları (%25) ve meme sorunları (%19), isteğe bağlı ayıklama nedenleri ise düşük döl verimi (%15), düşük süt verimi (%11) ve zararcı (%3) şeklinde sıralanmaktadır. Bir koyunun predatör nedeniyle ölme olasılığı Sakızlarda Tahirovalara göre 3.54 kat daha yüksekken (P=0.0493) süt verimi ve döl verim düşüklüğü nedeniyle sürüden çıkarılma olasılığı sırasıyla %77 ve %82 daha düşüktür (P=0.0051; P=0.0012). Sakız işletmelerindeki düşük AO ancak üretim maliyetlerinin düşük olduğu üretim sistemlerinde gerçekleşebilir. İlk doğumunu bir yaşında ve iki yaşında yapan koyunların üçüncü doğumda sürüde kalma oranları bakımından farklılık Tahirova işletmelerinde daha belirgin olmak üzere ilk yaşında doğuranlar lehinedir. Predatör saldırısı sonucu hayvan kaybı çalışmada dikkat çeken diğer bir noktayı oluşturmuştur.