Process Type Selection in the Discourse of Op-ed Articles: The Effect of Gender and Political Ideology

Abstract

Bu çalışmada bir medya söylem türü olan gazete köşe yazıları incelenerek kadın ve erkek köşe yazarlarının gerçekliğe ilişkin zihinsel temsillerini dil dizgesine aktarımında yaptıkları süreç seçimlerinin bir farklılık gösterip göstermediğinin ve politik ideolojinin söz konusu seçimde bir etmen olup olmadığının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Dizgeci İşlevsel Dilbilgisi Kuramı temel alınarak, köşe yazıları dilin üstişlevlerinden düşünsel üstişlevin bir alt ulamı olan yaşantısal üstişlevin inceleme alanlarından biri olan geçişlilik dizgesi çerçevesinde çözümlenmiş, yazar cinsiyetinin ve gazetenin benimsediği politik ideolojinin süreç seçimindeki etkisi irdelenmiştir. Çalışmanın bulguları, kadın ve erkek köşe yazarların gerçekliği farklı süreçler aracılığıyla kurguladığını, kadın köşe yazarların, metinlerinde zihinsel, ilişkisel ve davranışsal süreç türlerini, erkek köşe yazarların ise maddesel süreç türünü daha çok yeğlediklerini göstermektedir. Ayrıca gazetenin politik ideolojisinin kadın ve erkek köşe yazarların yaptıkları süreç seçimlerinde etkili olduğu saptanmıştır. Buna göre Laik ve Liberal ideolojide kadın köşe yazarlar, İslami ideolojide ise erkek köşe yazarlar ilişkisel süreçleri daha çok kullanmaktadır.

Gazete Köşe Yazısı Söyleminde Yükleme Stratejileri: Söylem Tarihsel Yaklaşım Çerçevesinde Bir Çözümleme

“…Köşe yazarları dünyada olup bitenlere ilişkin bilgi verirken, olayları yorumlarken kendilerinin ve üyesi oldukları gazetenin ideolojisi çerçevesinde belirli dilsel seçimler yapmakta, kendi dünya görüşlerini yansıtan tutum ve yargılarını ifade etmektedir ( van Dijk, 1996;Ercan & Dizdarcı, 2016). Köşe yazarları kendi ideolojilerini metne kodlamakta ve okuyucuları belirli yönde etkilemeyi ve belirli anlamları ön plana çıkarmayı amaçlamaktadır (Chen, 2005;Ekici & Ercan, 2019).…”