Potansiyel Yaralama Etkileri Açısından Havai Fişekler

Abstract

ÖzetAmaç: Havai fişekler eğlence amacına yönelik bir piroteknik ürün çeşididir. Yapımında kullanılan malzemeler ve tasarımları nedeniyle bazı potansiyel riskler içermektedirler. Basit bir "silah" sistemi şeklinde kullanılabilirlikleri yanında, tasarımlarında kullanılan enerjik malzemeler de ev yapımı bombalarda kullanılabilir niteliktedir. Zaman zaman yangın, yaralanma ve ölüm olaylarına ilişkin haberlerle karşımıza çıkmaktadır. Çalış-mamızda havai fişeklerin yaralama potansiyelini incelemek amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Yerli üretim havai fişek bataryalarının fiziki incelemesi, hızlı kamera eşliğinde havai fişek bataryasının fonksiyonu ile ateşlenmesi, fişeklerin namludan çıkış anının görüntülemesi ve hız ölçümü, fişeklerin infilak anının görüntülemesi ve basınç ölçümü olmak üzere dört farklı çalışma yapılmıştır. Havai fişeklerin fiziki incelemelerinde; fişek bataryalarının, silindirik yapıda kartondan mamul namluların birleştirilmesinden oluşturulmuş bloklar halinde olduğu, bataryayı oluşturan her bir namlunun alt kısmından geçirilmiş bir fitilin yakılması ile namlular içindeki fişeklerin belirli aralıklarla ve sırayla ateşlendiği, patlayarak görsel efekti oluşturan fişeklerin, tasarlanan efekti oluştura-cak şekilde toz ve katı formda bir dizi piroteknik bileşikler ile toprak, tahıl gibi ilave maddeler kullanılarak tasarlandıkları gözlenmiştir.Bulgular: Bataryanın ateşlenmesi sırasında yoğun bir duman ve namlu ağızlarından ortalama 40,02 cm (SD:7,21) yükseklikte alev püskür-mesi oluştuğu, ortalama 28 g (SD:3,8) ağırlığındaki havai fişeklerin 0,5 m mesafede ortalama 52,61 m/sn (SD:6,92) hıza ulaştıkları belirlenmiştir. Fişeklerin infilak anında ortalama 144,42 cm (SD:144,42) çapında alev topu oluştuğu ve aynı zamanda efekt materyali saçılımı gözlemlenmiş, fişek-lerin patlama basıncı ortalama 89,10 kPa (SD:16,62) olarak ölçülmüştür.Sonuç: Yapılan tespitler ışığında havai fişeklerin, içerdikleri piroteknik bileşiklerden kaynaklanan, namludan çıkışta alev püskürmesi, fişeğin ulaştığı hız, alev topu oluşumu ve parça tesiriyle yaralama potansiyeline sahip oldukları değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Piroteknik Maddeler; Havai Fişek; Yaralama. AbstractObjective: Aerial shells -a sample of pyrotechnics-are produced for recreational purposes. Due to the materials used in construction and design, they have some potential risks. Besides, there is a risk of utilization of shells as a simple weapon system and utilization of energetic ingredients in home-made bombs. Occasionally some news has been seen about wounding and deaths related to aerial shells. With this perspective, our study aimed to research wounding potential of shells.Materials and methods: Four experiments were held including the physical examination of locally produced batteries, observation of battery functioning, expelling and detonation of shells, as well as speed and blast pressure measurement by utilizing a fast camera and pressure sensors. In physical examinations it is identified that, batteries are constructed in form of a cylindrical-cardboard-...

The Effect Of The Explosion At The Fireworks Factory On Air Pollutant Levels

“…[11] However, several studies conducted on fireworks in Turkey refer to their use in historical periods, injuries caused by fireworks, and their effects on fauna. [12][13][14] In the latest published study, the level of indoor air contamination through PM and metals have been studied in wedding halls that used torches. [15] However, this study tried to assess the seasonal levels of air pollution in Sakarya and the effects of the firework explosion that has occurred on this level.…”