Pieśni i inne formy śpiewane ku czci Św. Józefa jako wyraz kultu

Abstract

Trudno sobie wyobrazić Mszę świętą lub inne nabożeństwo liturgiczne bez stosownie dobranych pieśni. To dzięki tego typu utworom modlitewne spotkania wspólnoty nabierają uroczystego charakteru. Polska pieśń kościelna jest postrzegana jako bardzo ważny element w dziejach polskiej kultury religijnej, gdyż rozwijając się przez wieki, spełniała i spełnia nadal określoną rolę nie tylko na płaszczyźnie wiary, ale i w życiu literackim, muzycznym i społecznym narodu. Dzięki pieśni kościelnej w wielu przypadkach został zachowany język ojczysty, jak również świadomość i tradycja narodowa. Pierwsze pieśni religijne w Polsce zaczęły pojawiać się już w XIII wieku. W tamtym też okresie upatruje się źródeł polskich pieśni nabożnych. Wśród pieśni ku czci świętych pańskich znajdują się także pieśni poświęcone osobie św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Ich popularność wiąże się z rozwijającym się w Polsce kultem św. Józefa i przypada głównie na XVII i XVIII wiek. Najstarsze pieśni poświęcone Cieśli z Nazaretu wywodzą się z Godzinek o św. Józefie, które ukazały się drukiem w roku 1645. Na równi z godzinkami rozwijały się inne formy słowno-muzyczne, takie jak litanie poświęcone osobie tego Wielkiego Patrona. Najliczniejszą grupę stanowią jednak pieśni, których największy rozkwit przypada na wiek XVIII. Do czasów współczesnych zachowało się około stu pieśni z okresu XVII-XIX w. i pewna ich część jest do dziś śpiewana przez wiernych. Pieśni ku czci św. Józefa znalazły swoje miejsce w drukowanych śpiewnikach, wśród których największą popularność zdobył tzw. Śpiewnik Siedleckiego. Pojawiło się również kilka publikacji, w których zamieszono wyłącznie pieśni związane z osobą św. Józefa. Z racji rosnącej popularności kultu Opiekuna Dzieciątka Jezus wciąż powstają nowe pieśni, które pomagają wiernym wielbić Boga poprzez wstawiennictwo tego Wielkiego Patrona.