Paradoksy sarmatyzmu. Obyczaj – polityka – ikonografia

Abstract

Źródeł sarmatyzmu upatrywano w legendach historiograficznych wywodzących szlachtę polską od starożytnych Sarmatów. Samo zjawisko miało być wynikiem oddziaływania kultury Orientu. Nie tłumaczy to jednak jego istoty. Sarmatyzm nie wyrastał z fascynacji kulturą Wschodu, ale z kontestacji Zachodu. Było to w końcu XVI stulecia wyrazem przekonania szlachty o doskonałości polskiego ustroju gwarantującego jej wolność i przywileje. Poczucie odrębności wyraziło się wówczas orientalizacją ubiorów szlacheckich, które stały się znakiem tożsamości narodowej, co uwidaczniają źródła ikonograficzne.