Özel Yetenekli̇ Öğrenci̇leri̇n Duygusal Tepki̇selli̇k, Öz-Yeterli̇k Ve Psi̇koloji̇k Kirilganlik Düzeyleri̇ni̇n İncelenmesi̇: Bi̇r Karma Yöntem Çalişmasi

Abstract

Bu araĢtırmanın amacı, Bilim ve Sanat Merkezi (BĠLSEM)"e devam eden özel yetenekli öğrencilerin psikolojik kırılganlıklarının incelenmesi ve ortaya çıkan bulgular doğrultusunda duygusal tepkisellik, öz-yeterlik ve psikolojik kırılganlık arasındaki yordayıcı iliĢkilerin tespit edilmesidir. KeĢfedici karma model deseni kullanılan araĢtırmanın çalıĢma grubunu BĠLSEM"de görevli beĢ öğretmen ile BĠLSEM"de eğitim alan toplam 200 öğrenci oluĢturmaktadır. Odak Grup GörüĢme Formu, Öz-yeterlik Ölçeği, Duygusal Tepkisellik Ölçeği ve Psikolojik Kırılganlık Ölçeği kullanılarak veri toplanan araĢtırmanın nitel analizi sonucunda, özel yetenekli çocuklarda psikolojik kırılganlığın yetersizlik algısı ve duygusal tepkisellik kavramları etrafında Ģekillendiği görülmüĢtür. Yapılan nicel analiz sonucunda erkek öğrencilerin kız öğrencilere oranla kendilerini sosyal öz-yeterlik, duygusal öz-yeterlik düzeyinde daha yeterli algıladıkları; kız öğrencilerin ise erkek öğrencilere göre daha tepkisel ve daha kırılgan oldukları görülmüĢtür. Yapılan HiyerarĢik Regresyon analizleri neticesinde ise özel yetenekli öğrencilerin öz-yeterlik düzeylerinin duygusal tepkiselliğe yol açan etkisinde öğrencilerin psikolojik kırılganlık düzeylerinin kısmi aracı değiĢken rolü bulunduğu gözlemlenmiĢtir.

Intervention Methods for Behavioral Problems of Gifted Students

“…Ülkelerin başarısı ve geleceğine yön vermesi açısından büyük önem taşıyan özel yetenekliler; fiziksel, entelektüel, yaratıcılık, keşif gibi alanlarda üstün olma eğiliminde olsalar da aile/çevre/okul alanından oluşan yüksek beklentiler sonucunda özel yeteneklerinden kaynaklı olarak özellikle psikolojik ve sosyal alanlarda kırılganlık, stres ve kaygı gibi birçok sorun yaşamaktadır (Bayrı ve Özdemir, 2022;Erdem ve Baloğlu, 2018;Özbay ve Palancı, 2011;Saranlı ve Metin, 2012;Sevgili Koçak ve Kan, 2019). Yine özel yetenekli öğrencilerin derslerde konuların kendilerine basit gelmesinden dolayı çabuk sıkıldıkları, arkadaşlarıyla iletişim sorunları yaşadıkları (Çamdeviren, 2014;İnci, 2014;Talas vd., 2013;Öztürk, 2019;Kurnaz vd., 2009), sınıfta yanlış verdikleri cevaplarda arkadaşları tarafından yadırgandıkları (Kurnaz vd., 2009), arkadaşları tarafından kıskanıldıkları ve öğretmenleri tarafından yüksek beklentiye maruz kaldıkları (Gökdere vd., 2004), asosyal olmaları ve aşırı hareketliliklerinden dolayı sınıfta disiplin sorunlarına neden oldukları (Akar ve Akar, 2012;Sıcak, 2012) gibi problemler yaşadıkları görülmektedir.…”

“…Özel yetenekli öğrencilerin sosyal davranış problemleri arasında akranlarıyla etkili iletişim kuramama, işbirliği içinde çalışamama ve empati kuramama gibi olumsuz davranışlar görülebilmektedir (Bayrı ve Özdemir, 2022). Özel yetenekli öğrencilerin sosyal davranış problemlerine yönelik müdahale yöntemleri; bireyselleştirilmiş yaklaşımlar, sosyal beceri eğitimi, akran ilişkilerinin desteklenmesi ve ergen danışmanlığı gibi yöntemleri içermektedir.…”

Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun Mesleki İmaj Bağlamında Değerlendirilmesi: Bir Karma Yöntem Çalışması

“…Araştırma bir karma yöntem çalışmasıdır. Karma yöntem; nicel ve nitel yöntemleri bir arada kullanarak kavramları birleştirme, olayları bir çerçeve içinde sunarak analiz etme ve bir araya getirme amacı güden bir araştırma yöntemidir (Baki ve Gökçek, 2012). Araştırmada karma yöntem desenlerinden nicel ve nitel verilerin eş zamanlı toplanarak ayrı ayrı analiz edildiği eş zamanlı paralel desen tercih edilmiştir.…”

Üni̇versi̇te Öğrenci̇leri̇ni̇n Psi̇koloji̇k İyi̇ Oluş Düzeyleri̇ni̇n Yordanmasinda Öz-Düzenleme Ve Psi̇koloji̇k Kirilganliğin Rolü

“…Bu açıdan incelendiğinde belki de tıp fakültesi gibi akademik yeterliliği yüksek olması beklenen öğrenciler arasında, öz-yeterlik olgusunun akademik baĢarı, psikolojik iyi oluĢ değiĢkenleri üzerinde öz-düzenlemeden daha önemli bir etkiye sahip olduğu düĢünülebilir. Tıp fakültesi öğrencileri gibi akademik baĢarısı yüksek olan üstün yetenekli öğrenciler üzerine yurt içinde yapılan bir baĢka güncel araĢtırmada, özel yetenekli öğrencilerin öz-yeterlik düzeylerinin duygusal tepkiselliğe yol açan etkisinde öğrencilerin psikolojik kırılganlık düzeylerinin kısmi aracı değiĢken rolü bulunduğu görülmüĢtür (Bayrı ve Özdemir, 2022). Bu bilgiler çerçevesinde, öz-yeterlik ve kırılganlık değiĢkenlerinin akademik baĢarıda iyi seviyede olan öğrencilerde psikolojik iyi oluĢ düzeylerinin yordanmasında önemli olabileceği düĢünülebilir.…”