Özel Yetenekli Çocuklarla Yapılan Metafor Çalışmaları: Sistematik Bir Derleme

Abstract

Özel yetenekli çocukların eğitimi alanında yapılan çalışmalara bakıldığında metafor çalışmalarının sıklıkla yapıldığı görülmektedir. Metaforlar özel yetenekli çocukların düşüncelerinin özetlenmesine ve anlaşılırlığını arttırmaya katkı sağlamaktadır. Özel yetenekli çocuklarla yapılan mevcut metafor çalışmalarının gözden geçirilmesiyle bu alanda çalışma yapan uzmanlara yardımcı olmak hedeflenmiştir. Bu çalışmada sistematik derleme yöntemi kullanılarak Google akademik, Dergipark, YÖK Ulusal Tez Merkezi, Proquest Central veri tabanlarından 2018-2023 yılları arasında Türkiye’de özel yetenekli çocuklarla yapılan metafor çalışmaları taranmıştır. Yapılan tarama sonucunda 29 ilgili çalışma tespit edilmiş ve incelenmiştir. Bu çalışmaların türlerine göre dağılımı, yıl, katılımcı grup, yöntem, veri analizi ve metafor konularının kategorileri bakımından incelenmiştir. Genel olarak yapılan metafor derleme çalışmalarıyla benzerlik gösterse de bu örneklem grubunun tek başına ele alındığı ilk çalışma olmasından dolayı da literatürde ilk özelliği göstermektedir. Araştırma bulgularına göre; örneklemi oluşturan 29 çalışmanın 26’sının makale 3’ününde tez çalışması olduğu gözlemlenmiş ve metafor araştırmalarının katılımcı grubunu genellikle ortaokulu öğrencilerinin oluşturduğu, veri analizi olarak da içerik analizi yönteminin çoğunlukla kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca metafor çalışmalarının dersler, okul ve BİLSEM konulu yoğunlukta olduğu gözlemlenmiştir. Metafor çalışmalarına bakıldığında daha çok araştırma makaleleri yazıldığı ancak yüksek lisans ve doktora tezi yazımının az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda özel yetenekli çocukların metaforik algılarını belirlemeye yönelik daha fazla çalışma yapılması ve metafor konularında daha geniş bağlam araştırılarak çalışmaların arttırılması önerisinde bulunulmuştur.