Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Olan Ailelerin Yaşadıkları Sosyal Sorunlar ve Baş Etme Yolları

Abstract

Bu araştırmada otizm ve zihinsel yetersizlikten etkilenmiş çocuğa sahip ailelerin sosyal ilişkilerinde karşılaştıkları sorunların ve bu sorunlarla baş etme yollarının saptanması amaçlanmıştır. Araştırma, özel gereksinimi olan çocuklara sahip ailelerin kurduğu bir derneğe üye olan ebeveynler ile Malatya ilinde, Nisan, 2018 yılında yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemi 6 anne ve 4 babadan oluşmuştur. Anne ve babalarla iki ayrı oturumda odak grup görüşmesi yapılmıştır. Veriler betimsel analiz tekniklerini kullanarak analiz edilmiştir. Araştırmanın temaları iki ana başlık altında sınıflandırılmıştır: Sosyal dışlanma ve izolasyon ile baş etme yolları. Sosyal dışlanma ve izolasyon teması için yedi alt kategori belirlenmiştir. Bu kategorilerden bazıları: Sosyal kabul ve destek görmeme, bulaşıcı hastalık gibi görülmesi, damgalanma/etiketlenme, sorunun bireyselleştirilmesidir. Baş etme yolları teması için ise dört alt kategori belirlenmiştir: Dernekleşme, özel gereksinimi olan çocuğa sahip diğer ailelerle sosyalleşme, kamusal alanda görünmez olmaya çalışma ve dini değerler. Araştırmanın sonucunda ailelerin, sosyal izolasyon ve dışlanmayla baş edebilmeleri için çok yönlü sosyal programlarla desteklenmeleri gerektiği görülmüştür.

Özel Gereksi̇ni̇mli̇ Çocuk Sahi̇bi̇ Ebeveynlerde Psi̇koloji̇k Yardim Almaya İli̇şki̇n Tutum, Psi̇koloji̇k Sağlamlik Ve Eş Desteği̇ İli̇şki̇si̇

“…YaĢanan güçlükler yalnızca özel gereksinimli bireyleri değil aile üyeleriyle birlikte değerlendirildiğinde anne, baba, kardeĢ veya sosyal çevrede bulunan çok daha fazla kiĢiyi etkilemektedir. Yapılan araĢtırmalarda özel gereksinimli çocuğa sahip aileler engelli çocuğun bakılmasında yardımcı olabilecek kiĢinin eksikliği, çocuğun geleceğine yönelik duyulan kaygı, ailenin kendi içerisinde yaĢadığı uyum sorunları, engelden kaynaklanan yaĢam kısıtlayıcılığı, engeli olan çocuğun sağlıkla ilgili problemlerinin tedavisinde meydana çıkan sorunlar, sosyal açıdan dıĢlanma ve kendini izole etme gibi güçlük faktörleriyle karĢılaĢmaktadırlar (Altuğ Özsoy, Özkahraman ve Çallı, 2006;Yüksel ve Tanrıverdi, 2019).…”

Investigation of the problems and self-efficacy of parents of children with special needs

“…Aileler normal gelişim gösteren çocuğun bakımında zorluklar yaşanabiliyorken özel gereksinimli bir çocuğun olması ise aile için sorumlulukların daha fazla artmasına yol açmaktadır. Ebeveynler özel gereksinimli olan çocukların bakımında yoğun stres ve kendilerine olan güvenlerinde düşüşler yaşanabilmektedir (16,17).…”

Supporting Family Resilience of the Family of an Individual with Special Needs: The Role of the Father

“…Yapılan çalışmalar, özel gereksinimli çocukların ebeveynlerinin çocuklarına akademik destek sağlamak için gerekli bilgi ve becerilerinin yetersiz olduğunu (Yazçayır ve Gürgür, 2018) ve bu ailelerin, sosyal kabul ve destek görmeme, özel gereksinimin bulaşıcı hastalık gibi görülmesi, damgalanma gibi sorunlar yaşadıklarını göstermektedir (Yüksel ve Tanrıverdi, 2019). Dolayısıyla, özel gereksinimli bireyin annesi ve babası, hem uzman desteği hem de sosyal destek açısından yetersiz oldukları hissini yaşayabilmektedir.…”