Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde İşitme Kayıplı Öğrencilere Sunulan Destek Hizmetler: Öğretmen Görüşleri

Abstract

ÖZ.Yetersizliklerinin olumsuz etkileri nedeniyle işitme kayıplı öğrencilerin; hangi eğitim ortamında eğitim alıyorlarsa alsınlar okul içinde veya dışında sunulacak destek hizmetlere gereksinimlerinin olabileceği vurgulanmaktadır. Bu araştırmada okul dışı destek hizmeti olarak Milli Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri'nde (ÖERM) işitme kayıplı öğrencilere sunulan hizmetlere ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırmalara dayalı betimsel yaklaşımla desenlenmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Katılımcılar Eskişehir ilinden 6 gönüllü işitme engelliler öğretmenidir. Verilerin analizi aşaması tümevarım yaklaşımına dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonunda ÖERM'lerdeki işlevler, kayıt ve ön değerlendirme süreçleri, içerik planlama ve yürütme, başarılı yönler ve yararlar, yaşanan sorunlar ve niteliği arttırmaya yönelik öneriler şeklinde toplam altı (6) tema ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin ÖERM'lerin işleyişi ve başarısı hakkındaki öne çıkan görüşleri; bireysel gereksinimlere odaklı, planlı, sistematiklik çabaları şeklinde olmuştur. Öğretmenler; RAM raporları, işbirliği, destek hizmetlerin süreleri, hizmet öncesi lisans programının içeriği gibi sorunlardan bahsetmişlerdir. ÖERM'lerde niteliği arttırmaya yönelik ise; uzman çalıştırma, hizmet öncesi lisans programlarında ÖERM'lerde staj olanağı ve işaret dilinin öğretmenlere öğretilmesi gibi öneriler ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda ileri uygulamalara yönelik ÖERM'lerde kurum içi ve ilgili diğer paydaşlarla kurum dışında işbirliği ve iletişim için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiği önerilebilir. İleri araştırmalara yönelik ise daha geniş kapsamlı nicel verilere dayalı bir tarama çalışmasının gerçekleştirilmesi gerektiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Özel eğitim, işitme kayıplı öğrenciler, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, öğretmen görüşleri ABSTRACT. It has been emphasized that hearing impaired students studying at any educational setting would need support services either at schools or outside the schools due to the negative effects of their incompetence. This aim of this study is to analyze teachers' opinions considering the services provided to hearing impaired students at Special Education and Rehabilitation Centers (SERC) affiliated with the Ministry of National Education (MNE) as part of out-of-school support services. This research has a descriptive design based on qualitative research studies. Research data has been collected through semi-structured interviews. The participants are 6 voluntary teachers for the hearing impaired working in the province of Eskisehir. All data has been analyzed inductively. Analyses have revealed a total of six themes, which are functions, registration and preliminary assessment process, planning and applying the content, successes and benefits, troubles, and suggestions to improve the quality at SERCs. Teachers have noted the following about the functions and success of SERCs:...

The Opinions of Teachers Working in Special Education and Rehabilitation Centres About the Support Services for Individuals with Hearing Loss: A Phenomenologic study

“…İşitme kayıplı bireylerin eğitimleri içerisinde okul içi veya okul dışında destek eğitim hizmetlerinden yararlanmalarının bir gereklilik olduğu vurgulanmaktadır (Gürgür, Büyükköse ve Kol, 2016). Bu destek eğitim hizmetlerinin gerek okul içinde gerek okul dışında uygun ortamlarda ve uzman kişilerce verilmesi gerekmektedir.…”

“…c) ÖERM'lerde görev yapan öğretmenlere ilişkin yapılan araştırmalar (Yalçın ve Bek, 2010;Tarakçı, Tütüncüoğlu, Tarakçı, 2012;Horuz, 2014;Altan, 2015;Akıncı, 2016;Akmeşe Piştav ve Kayhan, 2016;Gürgür, Büyükköse ve Kol, 2016;Çetin ve Şen, 2017).…”

Practitioners’ Perspective About Support Services Offered to Inclusive Students at Special Education and Rehabilitation Centres

“…Regarding the responsibilities of teachers on inclusive school, SERC teachers say that they communicate with inclusive classroom teachers and are trying to provide support. In the literature, it is seen that the teachers of inclusive schools have a negative attitude towards cooperation (Praisner, 2003;Korucu, 2005;Odluyurt, Değirmenci and Adalıoğlu 2015;Gürgür and Kol 2016). In addition to the fact that one of the results of this research is the communication problem with the teachers, the teachers working mostly in SERC talked about the problem solving focused interviews with the teachers at the inclusive school.…”

“…Therefore, SERC teachers emphasize the need for the support of experienced / expert people. Since teachers express that they are not trained to work in SERCs (Gürgür, Büyükköse & Kol, 2016), it is considered necessary to revise teacher training programs and provide theoretical and applied lessons regarding SERCs. At the same time, teachers emphasize the need for practical training rather than theory.…”

Untitled

“…Türkiye'de destek özel eğitim hizmetlerinin uygulanmasını ve işleyişini inceleyen araştırmalarda engelli bireylere okul içinde yeterli destek hizmetin sağlanamadığı (Akay, 2011;Gürgür vd., 2012;DESÖP, 2013;Keser, 2016) ve okul dışından sağlanan destek hizmetlerin ÖERM' lerde sağlanan hizmetlerle sınırlı olduğu (DESÖP, 2013;Gürgür, 2016), sınıf öğretmenlerine ise devlet tarafından gerekli destek hizmetlerin sağlanmadığı ifade edilmektedir (DESÖP, 2013). ÖERM' lerde sunulan hizmetlerin uygulanmasını ve işleyişini de inceleyen DESÖP'te (2013) genellikle bu hizmetlerin sunulması sırasında; kurumlar arası iş birliği, nitelikli personel istihdamı, eğitim programları, aile-personel iletişimi ve iş birliği, denetleme ve finans gibi sorunlar yaşandığı bulgularına ulaşılmıştır.…”