Otomatik satış makineleri için bütünleşik yönetim sistemi

Abstract

Otomatik satış makineleri, klasik bir satış noktası için gereken kira, enerji personel gibi maliyetleri minimize etmesi, 7/24 hizmet vermesi ve kolay ulaşılabilir olması sebebiyle birçok ülkede günlük hayatta sıklıkla kullanılan bir alışveriş aracı olmuştur. Artan ürün, personel ve enerji maliyetleri, otomatik satış makineleri yöneticilerini zorlamakta, kurumların karlılığını düşürmektedir. Bu nedenle otomatik satış makineleri yöneticileri maliyetleri düşürecek yeni yönetim stratejileri arayışına girmişlerdir. Bu çalışmanın amacı otomatik satış makineleri için envanter yönetim ve dağıtım yönetim modellerini içeren yönetim sistemi geliştirilmesidir. Çalışma kapsamında geliştirilen envanter yönetim modelinde otomatik satış makineleri ağında makinelere ürün dağıtımı yapılan depoda bulunan ürünler dört farklı kritere göre sınıflandırılarak ekonomik sipariş miktarı (ESM) ve emniyet stok (ES) seviyesi, dağıtım yönetim modelinde ise dağıtım maliyetlerini azaltan model önerilmiştir. Dağıtım planlama modeli için, matematiksel model geliştirilmiş, en yakın komşu algoritmasına dayalı sezgisel algoritma oluşturulmuştur. Geliştirilen algoritma sonuçları mevcut durumla kıyaslandığında dağıtım maliyetlerinde önemli kazanım sağlanacağı belirlenmiştir. Önerilen dağıtım planlama modeli ile gereksiz makine ziyaretleri ortadan kaldırılacak ve dağıtım aracının gittiği mesafe azaltılarak kazanım sağlanacak, sinyal bilgisi gelmesi durumunda dağıtım personeli sinyal bilgisi gelen makineyi öncelikli ziyaret edeceğinden makine arızası, ürün yokluğu nedenli kayıp satışlar azaltılmış olacaktır.