Oti̇zm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Tekrarlayan Davranişlarin Sosyal Etkisi Ölçeği̇ni̇n Türk Kültürüne Uyarlanmasi: Geçerli̇li̇k Ve Güveni̇rli̇k Çalişmasi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Nevill ve arkadaşlarının (2020) geliştirdiği Otizmli Çocuklarda Tekrarlayan Davranışların Sosyal Etkisi ölçeğini Türkçe’ye uyarlamaktır. Araştırma bir özel otizm rehabilitasyon merkezinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Ölçek uyarlaması işlemlerinden ‘Geri çeviri’ yöntemi uygulanmıştır. Bu çeviri İngilizce-Türkçe, Türkçe-İngilizce olarak dil uzmanlarına yaptırıldı. Gelen dönütlerde maddelerin uygun olup olmadığı sorulduğundan orijinal ölçek 48 madde ve 2 alt boyuttan oluşmaktayken, nihai ölçek madde yapısı 23 madde ve 2 alt boyut şeklinde oluşturulmuştur. Yapılan bu çalışmada 273 ebeveyne ölçek formu doldurularak faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin başka dilde geçerlilik güvenirliliği yapıldığından, Türkçe uyarlamasında açıklayıcı faktör analizine (AFA) gerek olmadığına ve sadece doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılması yeterliliği literatürde belirtilmektedir. Yapılan birinci düzey DFA’da ölçek yapısının doğrulandığı görülmektedir. Ölçeğin güvenirliği açısından Cronbach Alpha Katsayısı; Tekrarlayan Davranış Sıklığı boyutu .91, Tekrarlayan Davranışların Yaşam Kalitesine Etkisi boyutu .92 ve genel olarak ölçekteki Cronbach Alpha Katsayısı .93 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlar ile Otizmli Çocuklarda Tekrarlayan Davranışların Sosyal Etkisi ölçeğinin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir.