Osmanlı Devleti'nde Ruhsatsız Kitap Basımı ve Telif Hakkı İhlali Suçları

Abstract

Bu makalede, güncel sorunlardan biri olan telif hakkı ihlallerinin, Osmanlı Devleti'ndeki tarihi örnekleri incelenmiştir. Makalede amaç, telif hakkı sorununu arşiv belgeleri üzerinden inceleyerek konunun tarihi seyrini ortaya çıkarmak ve telif hakkı ihlallerinin çözümü konusunda yapılan uygulamaları değerlendirmektir. Üretilen bir eser üzerinde onu üretenin sahip olduğu hakları ifade eden telif hakları kavramı, yazının icadı ile ortaya çıkmıştır. Ancak matbaanın icadı, ruhsatsız kitap basımına imkân vererek telif hakkı ihlallerinin yaşanmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu bakımdan konuyla ilgili birincil kaynaklar olan arşiv belgelerinde ruhsatsız kitap basımına ilişkin örnekler incelenmiştir. Çalışmada, arşiv belgeleri üzerinden yapılacak değerlendirmelerin Osmanlı Devleti'nde telif hakkı ihlalleri konusunda yeni bilgiler ortaya çıkaracağı ve yeni bakış açılarının geliştirilmesine katkı sağlayacağı hipotezi benimsenmiştir. Makale hazırlanırken, tarihsel yöntem ile belgesel tarama tekniği kullanılmıştır. Arşiv belgeleri üzerinde yapılan inceleme sonucunda, Osmanlı Devleti'nde ruhsatsız kitap basımının ve telif hakkı ihlallerinin sıklıkla yaşandığı ortaya çıkarılmıştır.