Osmanlı Devleti’nde İlk Daimi Elçilikler ve Diplomasiye Olan Etkileri

Abstract

Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren yürüttüğü diplomasi, daima tek taraflı ve karşılıksız olmuştur. Bu durum, Osmanlıların siyaseten ve dinen kendilerini diğer devletlerden daha üstün bir noktada görmeleri ile ilgilidir. Ancak on sekizinci yüzyıldan itibaren Batı'da yaşanan gelişmeler, Batının daha ön plana geçmesine imkân tanımış ve Osmanlı Devleti bu gelişmelerden belli bir noktada habersiz kalmıştır. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin karşılıksız/tek taraflı diplomasisinin bir sonucu olarak Batı ile herhangi bir iletişim kanalı kurmaması neticesinde meydana gelmiştir. Dolayısıyla bu sorunu aşma ve sağlıklı bir iletişimi gerçekleştirme ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaç, daimi elçiliklerin açılması ile giderilmeye çalışılmıştır. Daimi elçiliklerin açılması, Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren yürüttüğü karşılıksız diplomasiden, muvazene diplomasisine geçişinin bir başlangıcı olarak görülmüştür. Bu nedenle söz konusu diplomasinin uygun bir şekilde yürütülmesinde daimi elçilikler oldukça önemli bir rol oynamıştır. Bu makalede, Osmanlı Devleti'nde daimi elçiliklerin açılmasının temel sebepleri ve elçiliklerin diplomasiye olan etkilerinin ne boyutta olduğu incelenecektir. Ayrıca elçiler tarafından ele alınan sefaretnamelerin önemi üzerinde de durulacaktır.

Fransızcanın Türkiye Serüveni

“…Yılancıoğlu (2011: 47)'nun belirttiğine göre Fransızlar ve Türkler bu seferlerin ilki olan I. Haçlı Seferi (1096-1099) sırasında 1097 yılında İznik yakınlarında karşı karşıya gelmişlerdir. Fransa her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu bünyesinde ilk defa 1525 yılında daimî elçilik açma hakkı da elde etmiş (Günce, 2020: 107) olsa da iki devlet arasında gerçek anlamda siyasi, diplomatik ve ticari ilişkilerin 1536 yılında Kanuni Sultan Süleyman (1494-1566) ile Fransa Kralı I. François (1515-1547) arasında imzalanan Kapitülasyonlar aracılığıyla başladığı bilinmektedir (Bozkurt, 2010: 126). Ancak Osmanlı Devleti her ne kadar 1606 yılına kadar Avrupa karşısında siyasî, 1699 yılına kadar ise mutlak askeri üstünlüğünü devam ettirse de II.…”