Osman Vahdet İşsevenler, Kurucu İktidarın Eleştirisi: Anayasanın Maddi ve Fail Nedeni, İstanbul: Pinhan, 2019, 279 s.

Abstract

Kurucu iktidar; devletin temel organlarını, bunların işleyişini, birbiriyle ilişkisini belirleyen, anayasayı yapan güçtür. Devlet organlarını kurması yani devletin kurulmuş iktidarlarını belirlemesi, kurucu iktidarın kurulmuş iktidarların üzerinde bir iktidar olması anlamına gelmektedir. Gerçekten normlar hiyerarşisinin temeli de iktidarlar veya organlar arasındaki hiyerarşiye dayandırıldığından devletin en üst normunu yapan iktidarın diğer iktidarlardan üstün olduğu sonucuna varılmaktadır. Anayasa hukukunda temel bir konumda yer alan kurucu iktidara, Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde görev yapan O. Vahdet İşsevenler, doktora tezinin kitaplaştırılmış hâli olan bu eseriyle felsefi bir yönden yaklaşmaktadır. Hukuk felsefesi alanında çalışmalar yürüten yazar, bu eseriyle, kurucu iktidara yönelik tanımı sorgulamakta, norm-iktidar ve adalet-toplum ilişkisini anayasa hukukunun temel bir konusu üzerinden yeniden yorumlamaktadır. Literatürde kurucu iktidar; asli kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar olarak bir ayrıma tabi tutulmaktadır. Asli kurucu iktidar, anayasayı yeni baştan yapan iktidar iken tali veya türev kurucu iktidar, anayasayı değiştiren iktidardır. Her iki iktidarın ortaya koyduğu norm anayasadır ve bu açıdan koydukları normlar arasında bir hiyerarşi yoktur. Aralarındaki fark, temel olarak asli kurucu iktidarın fiilî ve sınırsız bir iktidar olmasına karşılık tali kurucu iktidarın hukuki ve anayasayla sınırlı bir iktidar olmasıdır. Zira tali kurucu iktidar, anayasayı anayasada belirtilen usule göre değiştiren iktidardır. Eserde yazarın temel olarak tartıştığı bağlam da bu ayrımla ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. Literatürde asli kurucu iktidarın sınırsız olması yönüyle tali kurucu iktidardan ayrılmasına yönelik eleştirisi, asli kuruculuğun Dr., Necmettin Erbakan Üniversitesi.