Abstract:Bu çalışmanın amacı ortaokul Türkçe derslerinde eleştirel/dinleme izleme becerisinin kazandırılıp geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması yapılmasıdır. Çalışma Kayseri ili Talas ilçesinde bir ortaokulun 7. sınıf düzeyinde tek şubede gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Uygulamanın gerçekleştirildiği sınıf mevcudu 15'i kız ve 10'u erkek olmak üzere 25 kişidir. Eleştirel kuram, eleştirel düşünme, dinleme, eleştirel dinleme ve dil öğretim yaklaşımları … Show more
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden metnin konusunu ve ana fikrini belirleme boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 3'te gösterilmiştir. Lundsteen, 1963Groom, 1970Davis-Rice, 1982Türkçe Öğr.Pr., 2006Akyol, 2006Celepoğlu, 2012Çarkıt, 2018Çarkıt, 2018 Metnin konusunu ve ana fikrini belirleme boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 12 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Eleştirel dinleyici konuşmacının gerçek amacını kavramalı ve konuşmanın konusunu tespit edebilme becerisine sahip olmalıdır.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden propaganda ifadelerini tanıma boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 4'te gösterilmiştir. Early, 1954Lundsteen, 1963Groom, 1970Groom, 1970Akyol, 2006Çarkıt, 2018 Propaganda ifadelerini tanıma boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 8 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Konuşmadaki propaganda unsurlarının fark edilmesi, konuşmadaki bir fikre ya da ürüne yönlendiren ifadelerin belirlenebilmesi eleştirel dinleme ile ilişkili becerilerdir.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden tutarlılığı değerlendirme boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 6'da gösterilmiştir. Davis-Rice, 1982Celepoğlu, 2012Çarkıt, 2018 Tutarlılığı değerlendirme boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 6 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Dinleme sürecinde etkili bir dinleme yaparak metindeki mantık hatalarını, tutarsız ifadeleri tespit etmek eleştirel dinleme sürecinde yer alan becerilerden birisidir.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Beceriye ilişkin detaylar Tablo 1'de gösterilmiştir. Groom, 1970Davis-Rice, 1982Davis-Rice, 1982Türkçe Öğr.Pr., 2006Akyol, 2006Çarkıt, 2018 Öznel ve nesnel anlatımı belirleme boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 9 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Öznel ifadelerin kullanıldığı anlatımlarda yönlendirmelere, yanlı ifadelere ve duygu bildiren ifadelere daha sık rastlanmaktadır.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden metnin konusunu değerlendirme ve sonuç çıkarma boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 5'te gösterilmiştir. Beery, 1946Early, 1954Early, 1954Lundsteen, 1963Akyol, 2006Akyol, 2006Çarkıt, 2018 Metnin konusunu değerlendirme ve sonuç çıkarma boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 8 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Konuşma sonrasında dinleyicinin dinleme sürecine ilişkin kendi fikirlerini sunması ve dinlediklerinden hareketle bir sonuca ulaşarak değerlendirmeler yapması eleştirel dinleme içerisinde yer alan becerilerdendir.…”
Günümüz toplumunda bireyler aynı anda birden fazla kaynaktan dinleme unsurlarına maruz kalmaktadır. Bu nedenle dinlenilen bilgilerin gerekli olanlarının seçme ve değerlendirme yapabilme önemli beceriler haline gelmiştir. Dinlediklerini tam olarak kavrayabilme ve değerlendirmeler yapma eleştirel dinleme becerisini ön plana çıkaran kavramlardır. Eleştirel dinleme ilk olarak 1940lı yıllarda II. Dünya Savaşı döneminde öne çıkan bir beceri olsa da günümüzde halen güncelliğini korumaktadır. Eleştirel dinleme becerisinin 2006 Türkçe Öğretim Programı'ndan itibaren programlarda bir dinleme/izleme yöntem/tekniği olarak yer aldığı bilinmektedir. Buna rağmen literatürde eleştirel dinlemenin kapsamının tam olarak belirlenmediği görülmektedir. Bu nedenle araştırmada eleştirel dinlemenin kapsamının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak literatürde eleştirel dinleme becerisine ilişkin yapılan araştırmalar incelenmiştir. Çalışmada betimsel tarama yöntemi kullanılarak 1946-2018 yılları arasında yapılan eleştirel dinleme becerisinin kapsamından bahsedilen on dört araştırma incelenmiştir. Alanda kabul görmüş bir sınıflama olmamasından dolayı literatürdeki bilgilerden hareketle yeni bir eleştirel dinleme sınıflaması ortaya çıkarılmıştır. Bu sınıflama hazırlanırken literatürdeki sınıflamalar incelenmiş ve ortak olanlar bir boyut altında birleştirilmiştir. Araştırmada eleştirel dinlemeye ilişkin sınıflama ilk olarak araştırmacılar tarafından hazırlanmış ve üç Türkçe eğitimi alan uzmanından görüşler alınarak sınıflama yeniden düzenlenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda eleştirel dinlemenin metindeki öznel/nesnel ifadeleri belirleme, metnin anlatımının taraflı olup olmadığını belirleme, metnin konusunu belirleme, metnin ana fikrini belirleme, metindeki propaganda unsurlarını belirleme, metnin konusunu değerlendirme, metinden sonuç çıkarma, metindeki kanıtları ve konuşmacıyı değerlendirme, metindeki tutarlılığı değerlendirme becerilerini kapsadığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle eleştirel dinleme becerisine ilişkin sınıflamalar incelendiğinde eleştirel dinlemenin farklı bileşenlerden oluşan bir bütün olduğunu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: Dinleme, dinleme becerisi, eleştirel dinleme, eleştirel dinleme becerisi Bu çalışma "Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme becerilerinin geliştirilmesi" başlıklı doktora tezinden hareketle hazırlanmıştır. XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu'nda sunulan bildirinin genişletilmiş halidir.
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden metnin konusunu ve ana fikrini belirleme boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 3'te gösterilmiştir. Lundsteen, 1963Groom, 1970Davis-Rice, 1982Türkçe Öğr.Pr., 2006Akyol, 2006Celepoğlu, 2012Çarkıt, 2018Çarkıt, 2018 Metnin konusunu ve ana fikrini belirleme boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 12 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Eleştirel dinleyici konuşmacının gerçek amacını kavramalı ve konuşmanın konusunu tespit edebilme becerisine sahip olmalıdır.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden propaganda ifadelerini tanıma boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 4'te gösterilmiştir. Early, 1954Lundsteen, 1963Groom, 1970Groom, 1970Akyol, 2006Çarkıt, 2018 Propaganda ifadelerini tanıma boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 8 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Konuşmadaki propaganda unsurlarının fark edilmesi, konuşmadaki bir fikre ya da ürüne yönlendiren ifadelerin belirlenebilmesi eleştirel dinleme ile ilişkili becerilerdir.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden tutarlılığı değerlendirme boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 6'da gösterilmiştir. Davis-Rice, 1982Celepoğlu, 2012Çarkıt, 2018 Tutarlılığı değerlendirme boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 6 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Dinleme sürecinde etkili bir dinleme yaparak metindeki mantık hatalarını, tutarsız ifadeleri tespit etmek eleştirel dinleme sürecinde yer alan becerilerden birisidir.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Beceriye ilişkin detaylar Tablo 1'de gösterilmiştir. Groom, 1970Davis-Rice, 1982Davis-Rice, 1982Türkçe Öğr.Pr., 2006Akyol, 2006Çarkıt, 2018 Öznel ve nesnel anlatımı belirleme boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 9 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Öznel ifadelerin kullanıldığı anlatımlarda yönlendirmelere, yanlı ifadelere ve duygu bildiren ifadelere daha sık rastlanmaktadır.…”
Section: Bulgularunclassified
“…Eleştirel dinleme kapsamında yer alan becerilerden metnin konusunu değerlendirme ve sonuç çıkarma boyutuna ilişkin bilgiler Tablo 5'te gösterilmiştir. Beery, 1946Early, 1954Early, 1954Lundsteen, 1963Akyol, 2006Akyol, 2006Çarkıt, 2018 Metnin konusunu değerlendirme ve sonuç çıkarma boyutuna incelenen araştırmalar içerisinde 8 farklı araştırmada yer verildiği tespit edilmiştir. Konuşma sonrasında dinleyicinin dinleme sürecine ilişkin kendi fikirlerini sunması ve dinlediklerinden hareketle bir sonuca ulaşarak değerlendirmeler yapması eleştirel dinleme içerisinde yer alan becerilerdendir.…”
Günümüz toplumunda bireyler aynı anda birden fazla kaynaktan dinleme unsurlarına maruz kalmaktadır. Bu nedenle dinlenilen bilgilerin gerekli olanlarının seçme ve değerlendirme yapabilme önemli beceriler haline gelmiştir. Dinlediklerini tam olarak kavrayabilme ve değerlendirmeler yapma eleştirel dinleme becerisini ön plana çıkaran kavramlardır. Eleştirel dinleme ilk olarak 1940lı yıllarda II. Dünya Savaşı döneminde öne çıkan bir beceri olsa da günümüzde halen güncelliğini korumaktadır. Eleştirel dinleme becerisinin 2006 Türkçe Öğretim Programı'ndan itibaren programlarda bir dinleme/izleme yöntem/tekniği olarak yer aldığı bilinmektedir. Buna rağmen literatürde eleştirel dinlemenin kapsamının tam olarak belirlenmediği görülmektedir. Bu nedenle araştırmada eleştirel dinlemenin kapsamının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak literatürde eleştirel dinleme becerisine ilişkin yapılan araştırmalar incelenmiştir. Çalışmada betimsel tarama yöntemi kullanılarak 1946-2018 yılları arasında yapılan eleştirel dinleme becerisinin kapsamından bahsedilen on dört araştırma incelenmiştir. Alanda kabul görmüş bir sınıflama olmamasından dolayı literatürdeki bilgilerden hareketle yeni bir eleştirel dinleme sınıflaması ortaya çıkarılmıştır. Bu sınıflama hazırlanırken literatürdeki sınıflamalar incelenmiş ve ortak olanlar bir boyut altında birleştirilmiştir. Araştırmada eleştirel dinlemeye ilişkin sınıflama ilk olarak araştırmacılar tarafından hazırlanmış ve üç Türkçe eğitimi alan uzmanından görüşler alınarak sınıflama yeniden düzenlenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda eleştirel dinlemenin metindeki öznel/nesnel ifadeleri belirleme, metnin anlatımının taraflı olup olmadığını belirleme, metnin konusunu belirleme, metnin ana fikrini belirleme, metindeki propaganda unsurlarını belirleme, metnin konusunu değerlendirme, metinden sonuç çıkarma, metindeki kanıtları ve konuşmacıyı değerlendirme, metindeki tutarlılığı değerlendirme becerilerini kapsadığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle eleştirel dinleme becerisine ilişkin sınıflamalar incelendiğinde eleştirel dinlemenin farklı bileşenlerden oluşan bir bütün olduğunu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: Dinleme, dinleme becerisi, eleştirel dinleme, eleştirel dinleme becerisi Bu çalışma "Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme becerilerinin geliştirilmesi" başlıklı doktora tezinden hareketle hazırlanmıştır. XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu'nda sunulan bildirinin genişletilmiş halidir.
Critical listening is not only a complex whole that covers different skills but also 1 of the skills areas we mostly need in today’s society. The aim of this research was to determine the effects of education tailored for critical listening on the critical listening skills of 7th-grade students. For this purpose, we applied the relevant education in two 7th-grade classes in Sakarya, Türkiye. This was a quasi-experimental study and it was completed in 40 course hours. The experimental group received training on critical listening skills and critical listening texts and questions were used to collect quantitative data. We found a significant difference in the post-test scores of the experimental group in terms of total critical listening scores.
Konuşmada aktarılanları incelemek, derinliğine inmek, karşılaştırmak, doğruluğunu, geçerliliğini ve tutarlılığını değerlendirmek şeklinde tanımlanan eleştirel dinleme, algılamanın ve eleştirel düşünmenin bir birleşimi olarak kabul edilir. Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının eleştirel dinlemeye yönelik tutumlarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesinde İlköğretim Matematik Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve Türkçe Öğretmenliği programlarında öğrenim gören 267’si kadın, 110’u erkek olmak üzere toplam 377 öğretmen adayı oluşturmuştur. Öğretmen adaylarının eleştirel dinleme tutumlarının cinsiyete, öğrenim görülen programa, sınıf düzeyine, genel not ortalamasına, günlük ortalama dinleyici olarak geçirilen süreye, anne ve baba eğitim durumuna göre incelendiği araştırmanın verileri Taşkın (2017) tarafından, öğretmen adaylarına yönelik geliştirilmiş olan “Eleştirel Dinleme Tutum Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS Paket Programından yararlanılmış, iki değişken için bağımsız gruplar t-testi ve ikiden fazla değişken için tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının eleştirel dinleme tutumlarında öğrenim görülen programa, günlük ortalama dinleyici olarak geçirilen süreye, anne ve baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılığın bulunmadığı; ölçeğin değerlendirme boyutunda cinsiyet değişkenine göre kadın öğrenciler, ölçeğin tamamında ve kavrama-analiz boyutlarında sınıf düzeyi değişkenine göre 4. sınıf öğrencileri lehine, ölçeğin tamamında ve analiz boyutunda genel not ortalamasına göre not ortalaması 3,51-4,00 olanlar lehine anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının yüksek düzeyde eleştirel dinleme tutumuna sahip olmaları, araştırmanın bir diğer bulgusu olarak öne çıkmıştır.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.