Ortaöğretim coğrafya ders kitaplarında tematik harita kullanımının incelenmesi

Abstract

İçinde yaşadığımız büyük veri çağında daha önce hiç olmadığı kadar büyük miktarda veri üretilmekte ve paylaşılmaktadır. Üretilen ve paylaşılan mekânsal veriler arttıkça tematik haritaların da önemi artmaktadır. Bu durumun temel nedeni herhangi bir verinin dağılışının oluşturduğu mekânsal örüntüyü en iyi yansıtabilecek görselleştirme aracının tematik haritalar oluşudur. Nitel ve nicel verileri haritalamak için farklı tematik haritalama yöntemleri kullanılmaktadır. Bu haritalama yöntemlerinin her birinin avantajlı ve dezavantajlı yönlerinin neler olduğu, hangi tip verilerin gösteriminde hangi tematik haritalama yöntemlerinin kullanılabileceği gibi temel kartografik becerilerin harita okuyucusu tarafından kazanılması son derece önemlidir. Bu becerilerin kazanılmasında ise ders kitapları büyük öneme sahiptir. Bu araştırmanın amacı ortaöğretim coğrafya ders kitaplarında yer alan tematik haritaların; ünitelere, haritalama yöntemlerine ve nitel/nicel veri durumuna göre dağılımı incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımları arasında yer alan doküman inceleme tercih edilmiştir. Araştırmanın veri kaynağını 2021-2022 eğitim-öğretim yılında 9, 10, 11 ve 12.sınıf seviyelerinde okutulan ortaöğretim coğrafya ders kitapları oluşturmaktadır. Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinden ulaşılan ders kitapları, araştırma için geliştirilen veri inceleme formu aracılığıyla betimsel içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda ders kitaplarının yer alan tematik haritaların; ünitelere göre dağılımın son derece düzensiz olduğu, tematik haritaların büyük ölçüde korogromatik ve nokta sembol yöntemini içeren haritalardan oluştuğu ve nitel tematik harita sayısının nicel tematik haritalara göre oldukça az olduğu saptanmıştır.