Orta Çağda Merv Kütüphaneleri

Abstract

Merv şehri, Orta çağda Horasanı oluşturan dört önemli bölgenin yönetim merkezinden biri idi. Murğap nehrinin suladığı verimli topraklarda kurulan, bununla birlikte Büyük İpek Yolu gibi önemli ticaret yolu üzerinde bulunan şehir, geçmişte birçok uygarlığa başkentlik yapmıştır. Mâzisi milattan öncelere dayanan şehrin yönetimi, Müslümanların hakimiyetine Hz. Ömer zamanında gerçekleştirilen fetihler sonucunda geçmiştir. Halife Me’mun döneminde Abbasilerin hilafet merkezi olan Merv, aynı zamanda ilim ve kültürün de merkezi olmuştur. Dandanakan savaşında mağlup olan Gaznelilerden sonra şehrin hakimiyeti Selçukluların idaresine geçmiştir. Sultan Sencer zamanında ise Merv Büyük Selçuklu Devleti’nin başşehri olmuştur. Bu dönemde şehirde çeşitli imarlar yapılmış, halkın yaşam kalitesi yükseltilmeye çalışılmıştır. İlim ve kültür yuvası olan Merv şehri bilhassa kütüphaneleri ile tanınmıştır. Bu kütüphanelerden istifade etmek için çeşitli bölgelerden alimler ve seyyahlar buraya gelmişlerdir. Bunun sonucunda şehir, Horasan bölgesindeki medeniyeti yönlendiren kentlerden biri haline gelmiştir. Orta çağ İslam coğrafyasının önemli yönetim merkezlerinden olan Merv şehri Türk-İslam tarihinin, kültür ve medeniyetinin bilinmesi ve öğrenilmesi bakımından mühim bir konuma sahiptir.