Orman Yangını Sonrası Oluşan Hasarın ve Hava Kirletici Parametrelerin İzlenmesi: Çanakkale Yangını Örneği

Abstract

Ormanlar, sahip olduğu biyoçeşitlilik ile sağladığı katkılar açısından yeryüzünün vazgeçilmez bir parçasıdır. Gezegenimizin üçte birine yayılmış durumda olan ormanları etkileyen en önemli faktörlerin başında yangınlar gelmektedir. Orman yangınları yeryüzündeki doğal afetler içerisinde neden oldukları yıkıcı etkiler ile öne çıkmakta, ayrıca çok önemli bir gaz ve aerosol kaynağı olarak nitelendirilmektedirler. Orman yangınlarının takibi, afet izleme ve önleme açısından son derece önemli bir durumdur. Son yıllarda yangınların takibinde sıklıkla kullanılmakta olan Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama, veri toplama, analiz ve yorumlama bakımından öne çıkan yöntemlerdir. Bu çalışma, 22 Ağustos 2023 tarihinde Çanakkale’de meydana gelen ve 3 gün süren orman yangınının Sentinel–2 ve 5P uzaktan algılama görüntüleri ve CBS yardımıyla analizine odaklanmaktadır. Analizin sonuçları, yangından etkilenen toplam alanın 4191.93 hektara (ha) yayıldığını ve çok çeşitli Arazi Örtüsü / Kullanımı sınıflarını kapsadığını ortaya koymuştur. Özellikle, ormanlar ve tarım arazileri bu bölgede en belirgin hasarı görmüştür. Çalışmada ayrıca yangın sonrasında atmosfere yayılan kirletici maddelerin yoğunluğunu gösteren Aerosol indeks değeri ve Azot dioksit (NO2) hava kirliliği parametreleri izlenmiş ve uydu görüntüleri aracılığıyla konsantrasyonları belirlenmiştir. Kaydedilen en yüksek NO2 konsantrasyonu yangının son günü olan 24 Ağustos’ta 0.02624702 mol/m² olarak tespit edilmiştir. Üç günlük toplam atmosfere yayılan NO2 değeri ise 0.06020184 mol/m² olarak belirlenmiştir.