Okuryazarlık Kavramı ve Türkiye deki Okuryazarlık Araştırmaları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Okuryazarlık 21. yüzyılda bireylerin kendini gerçekleştirebilmeleri, toplumların diğer toplumlarla rekabet edebilmeleri için sahip olmaları gereken becerilerin başında gelmektedir. Okunan bir metni anlama, değerlendirme ve dikte edileni doğru bir şekilde yazabilme becerisi olarak açıklanan okuryazarlık bilgi çağında; birtakım görev, beceri ve işlemlerin yerine getirilmesini kapsayacak şekilde genişlemiştir. Bu durum da bir dizi okuryazarlık türünün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Araştırmanın temel amacı, kullanılan okuryazarlık türlerini tespit etmek olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi, verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonunda da 98 okuryazarlık türü bulunduğu; sosyal, eğitim, coğrafya, psikoloji, tarih, sosyoloji, din, ekonomi, siyaset, etnoloji, hukuk, sanat, fen ve matematik, teknoloji, sağlık ve sporla ilgili olduğu; Türkiye’de en fazla sağlık okuryazarlığı, ekonomi/finans okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, matematik okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, çevre/ekoloji okuryazarlığı, görsel okuryazarlık, fen okuryazarlığı, en az İklim değişikliği okuryazarlığı, iş yeri okuryazarlığı, jeokültürel bilimsel okuryazarlık, kırsal okuryazarlık, müze okuryazarlığı, nicel okuryazarlık, öğrenci geri bildirim okuryazarlığı, öğretmen geri bildirim okuryazarlığı, ölüm okuryazarlığı, peyzaj okuryazarlığı, tartışma okuryazarlığı, veri okuryazarlığı, yazılım okuryazarlığı üzerine araştırma yapılmıştır.

The Concept of Literacy in Primary Education: A Bibliometric Study

“…Likewise, the results of this study reveal the general trend of articles published in the WoS database in primary education. Similarly, Sur (2022), in his study titled 'The concept of literacy and a review on literacy research in Turkey', examined theses and articles conducted in Turkey. As a result of this research, he reached 51 different literacy concepts.…”

Sağlik Bi̇li̇mleri̇ Fakültesi̇ Öğrenci̇leri̇ni̇n Aşi Okuryazarlik Düzeyleri̇ni̇n Aşi Tereddütüne Etki̇si̇

“…Türk Dil Kurumu Sözlüğünde okuryazarlık kavramı "okuryazar olma durumu" şeklinde ifade edilmektedir (TDK, 2022). Başka bir ifade ile okuryazarlık, herhangi bir dilin sembolleri ile yazı yazma, yazılmış olan metinleri okuma ve anlama becerisi olarak değerlendirilmektedir (Güneş, 2019;Sur, 2022). Okuryazarlık kavramı zaman içerisinde bazı alt alanlar için de kullanılır olmuştur.…”

Ergenlerin Influencer Pazarlama İçeriklerine Yaklaşımları: Bir Okuryazarlık Araştırması

“…Araştırmada reklam okuryazarlığını konu alan çalışmaların yıllara göre dağılımı 2016 yılı ile birlikte çalışma sayısının arttığını, alt konulara göre dağılımı ise gözden geçirilen 135 makalenin 14'ünün influencer reklamcılıkla ilişkili olduğu göstermektedir (Fernandez & Gomez, vd., 2023). Buna karşın 2022 yılında Türkiye'de yapılan okuryazarlık şemsiye başlığı altında yayınlanan tez ve makalelere ilişkin benzer bir bibliyometrik araştırma 2021 yılına kadar Türkiye'de medya okuryazarlığı konusunda 404 akademik çalışma (24 yüksek lisans tezi, 80 doktora tezi, 200 makale) yapılmışken reklam okuryazarlığı konusunda yapılmış çalışmalar 2 doktora tezi ve 2 makale ile dijital reklam okuryazarlığı konusunda yapılmış çalışmalar ise 1 doktora tezi ve 1 makale ile sınırlı kalmıştır (Sur, 2022). Ergenlerin bilişsel, duygusal ve ahlaki reklam okuryazarlığı becerilerinin birlikte ele alındığı ve ergenler tarafından influencer pazarlama/reklamcılığın ikna edici doğasıyla mücadelede nasıl kullandığını anlamak amacıyla yürütülen bu çalışma Türkiye'de bir ilk olması bakımından önemlidir.…”