Okul Öncesi Dönemde Özel Yeteneğin Değerlendirilmesinde Nöropsikolojik Bir Yaklaşım: Renkli Progresif Matrisler Testi Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Abstract

Bu çalışma zekânın nöropsikolojik bileşenleri üzerinden hareket ederek üstün zihinsel potansiyeli olan çocukları erken yaşta belirleyerek onların gelişimleri için uygun seçimlerin yapılmasını sağlamaktır. Bu amaçla bu çalışmada genel yetenek faktörünü ölçen bir sağ hemisfer testi, aynı zamanda bir görsel uzamsal algı testi olan Renkli Progresif Matrisler Testi Ankara ili merkez ilçelerinde MEB bağlı okulların anasınıflarına devam eden yaşları 60-72 ay arasında değişen 193 çocuğa uygulanmıştır. Testin güvenirliği için test tekrar test uygulaması yapılarak veriler Pearson Korelasyon Katsayısı tekniğiyle karşılaştırılmış; aradaki ilişki (r =,60; p< .01) anlamlı bulunmuştur. Geçerlik ise hem kapsam geçerliği hem de temel bileşenler analizi (TBA) ile araştırılmıştır. Kapsam geçerliğinde uzman görüşleri ve TBA sonuçları aracın uygulama yapılan yaş grubu için geçerli bir araç olduğunu doğrulamıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre Renkli Progresif Matrisler Testinin 60-72 aylık çocuklar için genel yetenek ölçümü açısından istatistiksel olarak güvenilir ve geçerli bir araç olduğu tespit edilmiştir.

A Critiacal Review To Gifted Education in Early Childhood in Turkey

“…Ulusal alan yazında ise tanılama konusunun ön plana çıkmasıyla birlikte yaygın olarak ölçek uyarlama çalışmalarına yönelim olduğu görülmektedir. TONI-3 Sözel Olmayan Zekâ Testi (Korkmaz vd., 2018), Raven Renkli Progresif Matrisler Testi (Bildiren vd., 2017;Karateke, 2019) ve Özel Yetenek Dereceleme Ölçeği Okul Öncesi Formu (Karadağ vd., 2016) gerçekleştirilen bazı ölçek uyarlama çalışmalarındandır. Ölçek uyarlama çalışmalarına göre daha sınırlı sayıda özgün tanılama araçları geliştirme çalışmaları da gerçekleştirilmeye başlanmıştır.…”

Okul Öncesi Çağındaki Üstün Yetenekli Çocuklar: Neredeyiz? Nereye Gitmeliyiz?

“…2016-2020 arasındaki çalışmaların analiz edildiği bu çalışmanın bulgularına göre; bir çalışma üstün yeteneklilerde görülen eş zamanlı olmayan gelişimi incelemiş (Saranlı, 2017), bir çalışma dil gelişimine odaklanmış (Saranlı vd., 2017), bir çalışmada sayı algısındaki farkındalıkları belirlenmeye çalışılmış (Özdemir, 2019), bir çalışmada problem çözme becerisinin uygulanan programın etkililiğine dayalı olarak gelişimi test edilmiş (Bildiren ve Kargın, 2019), bir çalışmada nöropsikolojik yaklaşım temelli geliştirilen ölçek aktarılmış (Karateke, 2019) ve 2016 tarihli doktora çalışmasında (Karateke, 2016) bu ölçek kullanılarak üstün yetenekli çocukların sosyal beceri gelişimleri deneysel bir uygulama sonrasında test edilmiştir. Çalışmalarda eş zamanlı olmayan gelişim, dil gelişimi, sosyal gelişim, nöropsikolojik gelişim, bilişsel gelişim gibi gelişimin farklı alanlarına odaklanıldığı görülse de çocuğun birey olarak katılımcı olduğu bir çalışmaya rastlanmamıştır.…”